نمای ساختمان به خارجیترین بخش ظاهری ساختمان ، که معمولای جلوی آن واقع شده است، اطلاق میشود. یا به عبارت دیگر میتوان گفت، نمای ساختمان، اولین قسمتی است که در ساختمان به چشم می آید. نمای ساختمان اهمیت ویژهای در معماری و طراحی ساختمان دارد. به این علت که طراحی اجزای ساختمان، باید با ظاهر ساختمان متناسب باشد. نمای بیرون ساختمان در طی گذشت زمان، تغییراتی کرده است. در گذشته نمای بنا سنتی و قدیمی و معمولا از سنگ و آجر بوده و به مرور از شکل سنتی خود خارج شده و نمای سنتی جای خود را به نمای مدرن مانند نماهای شیشهای یا نمای کامپوزیت داده است. البته در بعضی شهرها هنوز نمای ظاهری ساختمان ها، به شکل سنتی است. یکی دیگر از جنبههای مهم مسأله این است که، نمای ساختمان ها در زیبایی شهر تاثیر به سزایی دارد. اگر نمای ظاهری ساختمان ها با هم متناسب باشد، ظاهر شهر یک دست و زیبا می شود. همچنین اگر نمای هر ساختمان با ساختمان دیگر، تضاد و تعارض داشته باشد، ظاهر شهر هماهنگی خود را از دست می دهد. این عدم هماهنگی در شهرهایی با بافت سنتی، نه تنها زیبایی ندارد، بلکه جلوه سنتی شهر را نیز دچار آسیب می کند. در نمای ساختمان ها، از متریال های مختلفی مثل؛ سنگ طبیعی، سنگ مصنوعی، ورق کامپوزیت، شیشه های ساختمانی، چوب ها و غیره استفاده می شود. از نظر مهندسین عمران، عملکرد نمای ساختمان به اندازه زیبایی آن اهمیت دارد، به این معنی که نمای ساختمان باید عایق صوتی و حرارتی باشد. همچنین باید امنیت ساختمان را تضمین کند و برای ساکنین ساختمان، آرامش و آسایش را به همراه داشته باشد. به علاوه، نمای ساختمان باید در برابر مواردی مثل زلزله، آتش سوزی، یخ زدن و بارهای وارد بر ساختمان مقاوم باشد. برای انتخاب متریال نمای ظاهری ساختمان، باید به نوع کاربری ساختمان و شرایط آب و هوایی آن منطقه، توجه ویژه داشت. همچنین به استحکام نما باید اهمیت داد. به این معنی که، متریالی که در نما به کار می رود، نباید از بدنه ساختمان جدا شود و ریزش کند. همچنین بهتر است نمای مورد نظر، سبک باشد و قابلیت انعطاف پذیری داشته باشد، تا بتوان آن را به اشکال مورد نظر درآورده و استفاده کرد.
انواع نمای ساختمان
نمای ساختمان دارای جنس های متعددی می باشد که در اینجا به معرفی این متریالها پرداخته شده است؛
نمای آجری، این نما از گذشته تا به امروز مورد استفاده قرار میگیرد و جزء نماهای سنتی قرار دارد. دلیل مقبولیت این نوع نما از گذشته تا کنون، علاوه بر مقرون به صرفه بودن آن، ضریب انتقال حرارتی پایین می باشد. در گذشته برای اجرای این نما از ملات استفاده میشده ولی امروزه به صورت خشک و توسط وسایل فلزی به هم متصل می شوند.
نمای شیشه ای؛ این نما جلوهای ویژه داشته و در آن میتوان از انواع شیشه ها استفاده کرد، با این حال استفاده از شیشه سکوریت بیشتر از سایر انواع شیشه رایج است. نماهای شیشه دارای مدل های مختلفی مثل نمای فریم لس، نمای کرتین وال، نمای اسپایدر و غیره می باشد. این مدل نما، بسیار سبک بوده و درنتیجه بار مرده ساختمان را کاهش می دهد. نمای شیشه ای به ساکنین ساختمان، امکان استفاده از منظره های زیبای خارج از ساختمان را می دهد. در نتیجه اگر ساختمان در محوطهای زیبا و خوش منظره بنا شده باشد، توصیه طراحان و معماران استفاده از نمای شیشهای، به جای سایر انواع نمای رایج ساختمان است.
نمای سیمانی، این نما جز نماهای اقتصادی و مقرون به صرفه به شمار میآید. به علاوه دارای تنوع رنگی بالایی است که میتواند آن را از یک نمای ساده و متداول به یک نمای خاص و زیبا تبدیل کند. همچنین دارای دوام و استحکام بالایی است که عمر نما را افزایش میدهد. با این حال، یاد آور میشویم که این نما در برابر منقبض و منبسط شدن ضعیف است و احتمال ترک خوردن آن در شرایط جوی نامساعد و سیکلهای مداوم یخ زدن و آب شدن یخ، وجود دارد.
نمای کامپوزیت، همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، نماهای ساختمانی در دودسته نمای مدرن و نمای سنتی قرار میگیرند. نمای کامپوزیت یکی از انواع رایج نماهای مدرن ساختمانی است. این نما، در برابر فرسوده شدن مقاوم بوده و دارای سطح صاف و یک دست می باشد. به علاوه یک عایق صوتی و حرارتی محسوب میشود که دارای رنگ و طرح های متنوعی نیز می باشد. از دیگر ویژگیهای نمای کامپوزیت این است که در برابر نور خورشید مقاومت خوبی دارد.
نمای سنگی، این نوع نمای ساختمان، خود دارای دو نوع است. نمای سنگ طبیعی، که سنگ آن از معدن استخراج می شود و نمای سنگ مصنوعی، که سنگ آن در کارخانه تولید می شود. در انتخاب سنگ های طبیعی حتما باید به آب و هوای آن منطقه توجه ویژه داشت. سنگ های طبیعی بسیار زیبا بوده و هر کدام از آن ها ویژگی های خاص خود را دارند. سنگ های طبیعی دارای سطوح صاف و صیقلی هستند. این سنگ ها آب را به خوبی جذب می کنند. همچنین به ملات،به خوبی می چسبند. در مقابل انواع گاز و نور، تغییر رنگ نمی دهند. از سنگهای رایج نما میتوان به سنگ تراورتن و سنگ گرانیت اشاره کرد. سنگ گرانیت و تراورتن نسبت به سایر سنگ ها، دارای استحکام بالایی می باشند. سنگ تراورتن یک عایق صوتی و حرارتی مناسب است.
سنگ های مصنوعی، این نوع سنگ ها فقط برای نمای داخلی ساختمان قابلیت استفاده دارند. در صورت شستشه شدن ممکن است رنگ آنها تغییر کند، همچنین در مقابل نور خورشید مقاوم نیستند. این نوع سنگ، رنگ و طرح های گوناگونی دارد، به آسانی نصب شده و از سنگ های طبیعی بسیار سبک تر می باشد. همچنین مستحکم بوده و دارای انسجام بالایی می باشد. قیمت سنگ های مصنوعی، نسبت به سنگ های طبیعی بسیار کمتر می باشد.
زیباسازی ساختمان و جلب توجه مشتریان انگیزه ای است که کارفرما را به اجرای نمای ساختمان تشویق می نماید. نمای ساختمان به عنوان یک محافظ در ساختمان عمل می کند. نمای ساختمان باید معرف موقعیت ملک و نوع کاربرد ساختمان باشد. زیبایی در نما معرف کار و کیفیت معمار و طراح ساختمان میباشد و امروزه طراحی نما امری بسیار مهم در ساختمان سازی میباشد.
نمای ساختمان بسته به شرایط محیطی متفاوت است و انتخاب درست آن باعث میشود که نما طول عمر طولانی تر داشته باشد. عوامل محیطی مثل میزان آلاینده های هوا در منطقه، آب و هوا و گرمسیر و یا سردسیر بودن، مطقه زلزله خیز و ....
برخی از ویژگی های نمای ساختمان:
- مقاوم در برابر یخ زدگی و آتش سوزی
- نمای ساختمان باید سبک باشد.
- مقاوم در برابر ضربه باشد.
- عایق صوتی باشد.
- نما باید قابل اجرا در ساختمان های مرتفع باشد.
- عایق نسبت به سرما و گرما باشد.
- مقاومت در برابر زلزله به خصوص در مناطق زلزله خیز باشد.
برخی از نماهای ساختمان عبارتند از : نمای چوب -ترمووود، نمای کامپوزیت ، نمای خشک ، نمای مینرال، نمای سنگ، نمای شیشه ای (که امروزه در سه دسته کلی : نمای فریم لس، نمای کرتین وال و نمای اسپایدر طراحی و اجرا می شوند)، نمای HPL ، نمای فایبر سمنت، نمای فلزی، نمای آجر،نمای مدرن، نمای اکسپندد متال و نمای دو پوسته ...