محوطه سازی (محوطه سازی فضای سبز، باغ و ویلا)

برای این مهم ابتدا با توجه به مساحت، نوع فضای مورد نظر و نوع کاربری آن یک طرح ابتدایی تهیه می‌شود. این امکان وجود دارد تا در حین مراحل اجرایی محوطه سازی این طرح ابتدایی با توجه به وجود موانع یا شرایط موجود سازه دستخوش تغییراتی شود تا نتیجه کار طرح نهایی را رقم بزند. در نگاه افراد غیر حرفه‌ای شاید فرآیند ساده‌ای شامل جدول کشی و ایجاد فضای سبز به نظر آید. اما در عملیات اجرایی این پروسه شامل مراحل مختلفی از جمله آماده سازی محوطه، خیابان کشی، پیاده رو سازی، بررسی شبکه آب و فاضلاب، آب رسانی، ایجاد و بررسی شبکه برق و گاز و در نهایت پینش و جا گذاری همه المان‌های مربوطه در محل مورد نظر می‌باشد. این مراحل با توجه به پروژه‌های مختلف و الزامات مربوط به هر یک مانند محوطه سازی برای ویلا یا شهرک مسکونی کم و بیش متغیر است، اما در اصول اجرایی تفاوت چندانی ندارد. الزامات محوطه سازی برای یک شهرک مسکونی شامل تعیین نقاط امن، در نظر گرفتن فضا متناسب با جمعیت شهرک، ایجاد دسترسی برای نقاط مختلف شهرک و در نظر گرفتن تراکم مناسب برای آن را شامل می‌شود. این پروسه از نظر ابعاد و الزامات برای یک ویلا که طراحی استخر برای آن در نظر گرفته شده است متفاوت است. برای این کار به رعایت استاندارد ساخت استخر و ایمن سازی آن نیاز است. حال آن که برای شهرک مسکونی استاندارهای شهرسازی در ابعاد وسیع ‌تر در اولویت است.

از جمله مراحل محوطه سازی ایجاد راهرو و مسیرهای در فضای باز برای تردد و پیاده‌روی افراد است. برای ایجاد این مسیرها از مصالح مختلفی استفاده می‌شود از جمله این محصولات به چوب‌های ترمووود (Thermo Wood) و هارد وود (Hard Wood) می‌توان اشاره کرد. ترمووود (Thermo Wood) چوبی است که تحت تاثیر حرارت تیمار شده است، تا از گزند پوسیدگی و واپاشی در امان باشد. برای همین مستحکم تر از انواع طبیعی چوب است و در صورت استفاده از آن در فضاهای باز در مجاورت باد و باران آسیب نمی‌بیند. هارد وود از چوب درختان پهن برگ مانند زبان گنجشک، چنار و ... تهیه می‌شود. خاصیت این نوع از چوب‌ها این است که در اثر ضربه دچار خراش سطحی و آسیب دیدگی نمی‌شوند و همان طور که از نامشان پیداست بافت محکم آن‌ها این قابلیت را در آن‌ها به وجود آورده که در صورت استفاده در فضای باز، دچار سایش نشوند.

از دیگر مواردی که در محوطه سازی از آن کمک گرفته می‌شود ایجاد انواع آبنما در قسمت‌های مختلف فضای بیرونی است. آب از عناصر طبیعی حیات است و دیدن آن موجب کسب انرژی مثبت و ایجاد آرامش در انسان می‌شود. برای بهره گیری مناسب از این عنصر حیاتی در مناظر و فضاهای باز انواع آبنما اجرا می‌شود. آبنما به صورت انواع مختلفی در ساختمان اجرا می‌شوند، که نوع انتخابی آن‌ها بنا برسلیقه مشتری و مساحت فضای مورد نظر برای محوطه سازی متفاوت است. برای فضاهای بزرگ بیشتر استخر، حوض و حوضچه همراه با نورپردازی ویژه در قسمت‌های کناری و کف آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. برای فضاهای کوچکتر نیز امروزه استفاده از انواع آبنمای دیواری در محوطه سازی متداول و مرسوم است. علاوه بر این تعبیه سیستم‌های خاص آبیاری مانند آبیاری قطره‌ای و سیستم مرتبط با جمع آوری و دفع آب‌های سطحی مازاد از بخش‌های دیگر در محوطه سازی به حساب می‌آیند.

از دیگر مباحث مرتبط به این عملیات از تامین روشنایی پروژه می‌توان نام برد. تامین روشنایی علاوه بر ایجاد امنیت برای فضای مورد نظر در زیباسازی آن نیزموثر است.

مبله کردن در فرآیند محوطه سازی به مساحت فضا و کاربری آن بستگی دارد. در محوطه سازی یک ویلا بهره‌گیری از مبلمان مخصوص فضای باز و صندلی‌های کنار استخر در صورت وجود آن کفایت می‌کند. اما این روند در محوطه سازی یک شهرک، جنگل یا ساحل متفاوت به نظر می‌رسد و الزامات خاص خود را دارد.

کف‌ سازی نیز بنا بر سلیقه مشتری، معماری بنا، اقلیم محل موردنظر، وسعت و کاربرد آن متفاوت و متنوع است. برای این منظور از مواد و متریال مختلف از قبیل سنگ فرش‌های مختلف چوبی ترمو وود (Thermo Wood) یا هارد وود(Hard Wood)، کفپوش بتنی و انواع مصالح دیگر می‌توان استفاده کرد.

محوطه سازی چیست؟ محوطه سازی باغ، حیاط و ... چگونه باید باشد؟

در ساخت و ساز همیشه قسمتی از زمین مورد نظر به ساختمان ها اختصاص می یابد. بخشی از زمین مخصوص محوطه است که باید برای این کار اصول لازم را بدانیم تا بتوانیم بهترین استفاده را از فضای مورد نظر داشته باشیم و از هدر رفتن و استفاده بیهوده جلوگیری کنیم.

محوطه سازی چیست؟

منظور از محوطه سازی، این است که المان ها و عناصر لازم برای یک فضای مشخص را به درستی در آن جا قرار دهیم. برای این که محوطه سازی به نحو احسن و بهترین شکل ممکن انجام گیرد نیاز است که هم دانش لازم را داشته باشیم و هم هنر را به خوبی بشناسیم تا بتوانیم اجزا و عناصر از جمله آلاچیق، آب نما، درختان و گیاهان و دیگر عناصر را به زیبا ترین و البته کاربردی ترین حالت ممکن کنار یکدیگر قرار دهیم. نکته مهمی که برای این کار دانستن آن ضرورت دارد این است که تنها داشتن سلیقه و رعایت نکات لازم برای چیدمان خوب کفایت نمی کند بلکه نیاز است که برخی مسائل فنی راجع به خاک و زمین و البته تاسیسات مورد نیاز هم بدانیم. به همین دلیل در همان ابتدا باید به سراغ گروه های مشاوره ای رفت که می توانند در این زمینه ایده های خوبی به ما بدهند. محوطه سازی عموما برای فضا هایی که زمین به اندازه کافی برای این کار وجود دارد انجام می پذیرد، مثلا برای باغ، ویلا و یا باغچه ها. به همین منظور در ادامه به بررسی هر کدام می پردازیم. البته حیاط ورودی خیلی از آپارتمان ها هم فضای کافی برای این کار را دارد که آن را هم مورد بررسی قرار می دهیم.

محوطه سازی باغ و باغچه

باغ همان طور که از اسمش بر می آید انتظار می رود فضایی پر از گل ها و گیاهان باشد، برای این که محوطه باغ را به بهترین شکل ممکن درآورید باید از گل های رنگی استفاده کنید. به کارگیری گلدان های رنگارنگ هم ایده دیگری است که فضای باغ را بسیار هیجان انگیز می کند و نظر هر بیننده را به خود جلب خواهد کرد. قرار دادن صندلی های چوبی که از جنس طبیعت می باشند و با فضای باغ هم خوانی دارند را هم فراموش نکنید. موزاییک های سنگی از دیگر عناصر مورد استفاده برای تزیینات باغ به حساب می آیند. مرزبندی کردن گل ها در داخل باغ باعث مرتب شدن آن ها و در نتیجه زیبا تر شدن شان خواهد شد. اگر می خواهید فضای اطراف باغ را حصار بکشید حتما برای این کار از نرده های ترجیحا چوبی رنگی استفاده کنید که فضایی فانتزی ایجاد می کند. البته حصار های فلزی زیبایی هم در بازار وجود دارد که می توانید با رنگ کردن شان باغ را حسابی شاد و سر زنده کنید. مسیر ها و راه های باریک که با سنگریزه ها و شن های زیبا پر شده اند تصویری خیال انگیز در ذهن مان می سازد.

محوطه سازی ویلا

همه ی ویلا ها فضای زیادی برای طراحی و محوطه سازی دارند. می توان ایده های خلاقانه زیادی را در این ساختمان های زیبا پیاده کرد. ویلا ها که عموما محل استراحت و تفریح می باشند پس باید المان های مشخصی در فضای سبز شان باشد که بتوان از آن فضا به خوبی بهره برد. درختچه های تزیینی و گل های رنگارنگ و زیبا و همه گیاهانی که روح زندگی را به یک فضا می آورند در محوطه ویلا ها کاشته می شود. اما باید فضایی ساخت برای استراحت کردن. آلاچیق ها این جا به کمک ما می آیند برای ساختن محلی دنج تنها برای آرامش. معمولا در همه ویلا ها آلاچیق هایی وجود دارد اما مهم است که آلاچیق ها تا چه اندازه مجهز باشند. گاه برخی از آن ها مجهز به سیستم های گرمایشی هم می باشند که می توانید حتی در شب های سرد سال هم از آن ها استفاده کنید. تاب های تفریحی که وسیله بازی مورد پسند کودکان و خیلی از بزرگتر ها می باشد هم ایده خوبی است برای کسانی که اهل تفریح و خوش گذرانی هستند.

محوطه سازی حیاط

حیاط ها معمولا اندازه کوچک تری نسبت به باغ و ویلا دارند. حیاط ممکن است متعلق به آپارتمانی در داخل شهر باشد. اما خب برای چنین فضایی هم نیاز است که محوطه سازی خوب صورت بگیرد تا از فضا استفاده درست شود. از همان المان های مورد استفاده در باغ و ویلا می توان برای طراحی محوطه حیاط هم استفاده کرد اما در اندازه و ابعاد کوچک تر. مثلا می توانید به جای باغچه های جدا جدا که هر کدام گل های مخصوص دارند، از گلدان های کوچک رنگی استفاده کنید و در گوشه و کنار حیاط خانه بچینید.

عناصر تزیینی محوطه سازی

حوض، آب نما های تزیینی، استخر های کوچک و بزرگ و آلاچیق ها، همگی عناصری مهم و پر کاربرد برای محوطه سازی هستند. استفاده از همه و یا چند تا از آن ها به عوامل زیادی از جمله بودجه، سلیقه و البته فضایی که در دسترس است بستگی دارد.

اصول محوطه سازی

محوطه سازی هم مانند هر کار دیگری در رابطه با ساختمان و معماری، اصول مربوط به خودش را دارد که اگر رعایت نشوند، خروجی کار آن طور که باید مورد رضایت نخواهد بود. به طور مثال اگر می خواهیم با کاشتن درختان و ساختن باغچه های زیبا اقدام به ساخت محوطه های زیبا برای باغ و ویلا کنیم، حتما باید نوع خاک مورد بررسی های اصولی قرار گیرد که آیا برای این کار مناسب می باشد یا خیر. در مرحله بعدی باید بدانیم که آب مورد نیاز جهت آبیاری این گیاهان و درختان از چه طریقی باید فراهم شود. مسطح کردن زمین مورد نظر نکته مهم دیگری است که باید پیش از شروع کار نسبت به آن اقدام کنیم.

این در مورد گیاهان و درختان است، در مورد انتخاب المان های تزیینی که پیش تر هم نام بردیم باید کیفیت این محصولات و تاسیسات برق کشی و نورپردازی آن ها و امکانات مورد نیاز شان حتما مورد بررسی اصولی قرار گیرد تا در روند کار مشکلی ایجاد نکند.

هزینه محوطه سازی چطور محاسبه می شود؟

برای محوطه سازی در ابعاد و اندازه کوچک مثلا حیاط ساختمان ها، می توان از ایده های خلاقانه خودمان در چیدن وسایل استفاده کنیم اما زمانی که در ابعاد وسیع تر به طراحی باغچه ها و یا مثلا استخر و آلاچیق و سازه های دیگر نیاز است، در این صورت ضروری است که با متخصصان مشورت شود. پس هرچه که دامنه کار وسیع تر باشد در نتیجه به بودجه بیش تری هم نیاز خواهیم داشت. هزینه طراحی هم به ازای هر متر مربع تعریف می شود که هزینه ای متغیر خواهد بود. این هزینه ها در مورد طراحی اولیه، کاشت چمن ها و مراحل بعدی از هم جدا است و هر کاری هزینه مربوط به خود را دارد.