هوشمند سازی ساختمان از اوایل دهه 1980 میلادی شروع شد. تعریفهای مختلفی برای هوشمند سازی ساختمان وجود دارد که یکی از آنها یک ساختمان هوشمند را بدین گونه تعریف میکند:
یک محیط سازنده و مقرون به صرفه که از طریق بهینه سازی 4 مولفه اساسی ساختار، سیستم، خدمات و مدیریت کار میکند، ارتباط بین این مولفه از طریق فناوریهای روز دنیا ایجاد میشود و این 4 مولفه خود را با نیازهای کاربران تطبیق میدهند.
اما اگر بخواهیم به زبانی ساده هوشمند سازی ساختمان را تعریف کنیم، میتوان گفت ساختمان هوشمند سازه ای است که از فرآیندهای خودکار برای کنترل عملکردهای ساختمان استفاده میکند. این عملکردها عبارتند از: گرمایش، تهویه، روشنایی، امنیت و سایر سیستمها.
هوشمند سازی ساختمان یک سیستم کنترلی مبتنی بر کامپیوتر است که تجهیزات الکتریکی و مکانیکی ساختمان را کنترل و تنظیم میکند. از این رو معمولا انرژی مصرفی ساختمانها را تا 40 درصد کاهش می دهد، حتی در برخی از موارد کاهش 70 درصدی مصرف انرژی نیز مشاهده شده است.
برای هوشمند سازی ساختمان حتما باید مدیریت هوشمندانهای برای مصرف انرژی وجود داشته باشد. برای مثال باید تمامی سیستمهای اعلام حریق به خوبی کار کنند، نظارت مداوم بر روی عملکرد کلیه سیستمهای ساختمان و روشنایی اتاقها وجود داشته باشد تا بتوان میزان مصرف انرژی را به حداقل میزان ممکن رساند.

هوشمند سازی ساختمان چگونه عمل میکند؟
نورپردازی: در ساختمانهای هوشمند از سنسورهای هوشمند برای تنظیم نور استفاده میشود. این سنسورها میزان نور خورشید در فضا را میسنجند و به میزان آن نور چراغهای ساختمان را به صورت خودکار تنظیم میکنند. از این رو در طول روز نور در خانه وجود دارد و برای شب نیز همان سنسورها با استفاده از تشخیص حرکت چراغهای ساختمان را روشن میکنند، سپس چراغها به صورت خودکار خاموش میشوند. از این رو زمانی که نیازی به روشنایی نداشته باشید یا وقتی خاموش کردن چراغ های خانه را فراموش کرده باشید به کمک هوشمند سازی ساختمان میتوانید در مصرف انرژی صرفه جویی کنید.
تهویه مطبوع: یکی از عواملی که تاثیر به سزایی در سلامت افراد دارد وجود هوای تازه در خانه است. همه ما میدانیم که هوای تازه و دمای مناسب، محیطی سالم برای افراد فراهم میآورد از این رو به کمک هوشمند سازی ساختمان میتوان کیفیت هوای ساختمان را کنترل کرد. امروزه به لطف پیشرفت تکنولوژی سیستمهای تهویه هوا به صورت خودکار کار میکنند و نیازی به تنظیم دستی ندارند. از این رو آنها به راحتی با شرایط آب و هوایی مختلف سازگار میشوند. محیطی مطلوب برای ساکنین فراهم میآورند. از طرفی استفاده از این سیستمها منجر به کاهش مصرف انرژی نیز میشود. تهویه هوا تنها محدود به ساختمانهای مسکونی نیست و در تمای ساختمانهای عمومی و اداری مانند بیمارستان استفاده از این سیستم ضروری است.
کنترل انرژی: به کمک کنتورهای هوشمند میتوان مدارهای موجود در ساختمان را نظارت کرد. به کمک این نظارت میزان مصرف انرژی به طور محسوسی کاهش مییابد. در نتیجه هزینه قبوض آب، گاز و برق نیز کاهش چشمگیری خواهند داشت. هوشمند سازی ساختمان کمک میکند تا بتوانیم از منابع انرژی به صورت صحیح استفاده کنیم. امروزه کاهش مصرف انرژی و ذخیره آن برای آیندهگان یکی از چالش های کل دنیا است که به کمک ساختمانهای هوشمند میتوانیم مصرف انرژی را به خوبی مدیریت کنیم و نقش موثری در حفظ آن داشته باشیم.
پمپها و مخازن آب: به کمک هوشمند سازی ساختمان میتوان میزان آب مصرفی را بررسی کرد. این پمپها جریان آب را درون سیستمهای مختلفی کنترل میکنند و بسته به مصرف ساختمان خاموش یا روشن میشوند.
سیستم آب پاش: ساختمانهای هوشمند علاوه بر آلارمهای اعلام حریق، یک سیستم آب پاش نیز دارند. تا بتوانند ساختمان را در برابر آتش ایمن کنند. از این رو صدمات و خسارات ناشی از آتش سوزی به کمک هوشمند سازی ساختمان کمتر خواهد بود.
مدیریت متمرکز ساختمانها: به کمک هوشمند سازی ساختمان میتوان یک ساختمان را به خوبی نظارت و مدیریت کرد. اما امروزه هوشمند سازی ساختمان چیزی فراتر از مدیریت یک ساختمان است. شرکتهای مدیریتی هم اکنون میتوانند چندین ساختمان را از یک مکان مرکزی کنترل کنند. این مدیریت متمرکز هزینه عملیاتی ساختمانها را تا حد زیادی کاهش می دهد.
هوشمند سازی ساختمان از طریق یک موتور نرم افزاری کار میکند. دادههای ساختمان مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. به کمک تحلیل دادهها میتوان الگویی مناسب و موثر پیدا کرد.

مزایای هوشمند سازی ساختمان
- کاهش هزینه انرژی: ساختمانهای هوشمند با توجه به امکاناتی که دارند کارایی بیشتری را فراهم میآورند و از طرفی باعث کاهش مصرف انرژی و هزینه آن خواهند شد. سنسورها و تایمرهای ساختمان، دادههای مربوط به مصرف انرژی ساختمان را جمع آوری می کنند و از آنها در آینده استفاده میشود. این کاهش مصرف انرژی نه تنها باعث کاهش هزینه ها میشود، بلکه در حفظ منابع انرژی نیز موثر است و این برای همه مزیتهای زیادی را به همراه خواهد داشت.
- بهبود آسایش و راحتی: تنظیم خودکار دما و روشنایی ساختمان، سطح ایدهآلی از راحتی را برای افراد فراهم خواهد آورد.
- افزایش بهرهوری: ساختمانهای تجاری هوشمند یکی از مزیتهای احتمالا به آن دست مییابند، بهرهوری است. افزایش سطح راحتی به کمک سیستمهای هوشمند بهرهوری بیشتر را به همراه خواهد داشت. از طرفی از آنجایی که ساختمانهای هوشمند مدیریت مرکزی دارند در نتیجه احتمال خرابی سیستمها و نیاز به تعمیر آنها کمتر خواهد بود، از این رو اختلالی در کارهای روزانه یک تجارت ایجاد نخواد شد.