اسکلت بتنی نوعی از اسکلت ساختمانی است که تمام اجزای تشکیل دهنده آن اعم از فونداسیون، ستون، تیرچه، راه پله، سقف و دیوار برشی از بتن آرمه ساخته شده باشند. بتن آرمه ترکیبی است که علاوه بر متریال تشکیل دهنده بتن مانند سنگ دانه شن، ماسه، سیمان و آب از صفحات فلزی و میلگردهای آهنی هم در ساختار آن استفاده شده است. علت این تغییر، عوامل متعددی است. چون بتن معمولی بر اثر گذشت 5 تا 6 دهه از عمر اجرایی خود، کیفیت و استحکام اولیهاش دستخوش تغییرات نامطلوبی میشود، نیازمند تمهیداتی برای جبران این پدیده است. از جمله این تمهیدات افزایش مقاومت کششی و فشاری وارده بر بتن است. این مهم سبب ایمنی در استفاده از این مصالح برای ساخت قسمتهای مختلف ساختمان میشود. در سطح کلان و اساسی باعث استحکام بیشتر ساختار اسکلت بتنی میشود. در موارد جزئیتر در صورت آسیب دیدگی بتن در حین مراحل اجرایی به دلایل مختلفی مانند فرسایش بتن یا آسیب دیدگی به علت تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر بتن از پدیدهای به نام ترمیم بتن کمک گرفته میشود. در این فرآیند ترمیمی، قسمتهای معیوب بتن از طریق حذف و تراشیدن آن انجام میشود و بتن تازه تهیه شده در محل مورد نظر جایگزین قسمت آسیب دیده میشود. ترمیم بتن قابلیت اجرا در قسمتهای مختلف اسکلت بتنی مانند سقف، دیوار و ستونهای بتنی را دارد. منتها عیب آن این است که در ابعاد بزرگ کمتر قابل استفاده است و آسیب دیدگیهای خرد را پوشش میدهد.
به طور کلی، ساخت سازهای با اسکلت بتنی، در مراحل مختلفی اجرا میشود. در ادامه این مراحل از ابتدا تا انتها پروژه به اختصار بیان میشوند.
آماده سازی سایت اجرای اسکلت بتنی، عملیات اجرایی در این مرحله بسته به وضعیت زمین مورد نظر متفاوت است. نیاز به تخریب، گودبرداری یا پرکردن محل پروژه در صورت گود بودن بیش از حد از این جمله است.
- پی ریزی صحیح، اصولی و گودبرداری استاندارد تا رسیدن به بافت خاک بکر
- آرماتوربندی بتن و فوندانسیون ساختمان
- بتن ریزی در قسمت فوندانسیون و تامین رطوبت این قسمت به مدت 72 ساعت
- بتن ریزی ستونهای سازه مورد نظر
- اجرای تیرچه بلوک در این مرحله از ساخت و ساز
- قالببندی دیوار و سپس کارگذاشتن میلگردها در سقف سازه
- اجرای مراحل ساخت اسکلت بتنی برای دیگر طبقات در مورد سازههای مرتفع
- دیوار چینی و تیغه چینی ساختمان مورد نظر
- اتمام نمای خارجی ساختمان و تکمیل پروژه
مزایای اسکلت بتنی
- مقرون به صرفه بودن و ارزانتر بودن نسبت به انواع اسکلت فلزی
- مقاومت و استحکام بیشتر در مقایسه با اسکلت فلزی
- قابلیت شکل پذیری و قالب دهی بالای بتن برای کارایی در احداث سازه هایی مانند پل و ...
- قابلیت عدم اشتعال پذیری و مقاومت در برابر حرارت، همچنین زمانبر بودن تغییر شکل ساختارهای فلزیی که در بتن آرمه وجود دارند در اثر حرارت
- دوام و طول عمر مناسب سازه با ساختار اسکلت بتنی
- نیاز به حساسیت و ظرافت کمتر در مراحل ساخت اسکلت بتنی در مقایسه با اسکلت فلزی
- عدم بروز خوردگی و پوسیدگی در ساختار اسکلت بتنی بر خلاف اسکلت فلزی با گذشت زمان
- هزینه نگهداری کمتر و دوام و طول عمر بیشتر نسبت به اسکلت فلزی
معایب اسکلت بتنی
- وزن بالای بار مرده مرتبط با سازه در اسکلت بتنی
- لزوم اجرای سقف کاذب در ساختار اسکلت بتنی
- تاب آوری کمتر در برابر نیروی کششی در اسکلت بتنی در مقایسه با اسکلت فلزی
- مصرف کمیت بیشتر مصالح و مواد، در اسکلت بتنی نسبت به سایر ساختارهای ساخت و ساز
- انتقال گرما و سرمای خارج از ساختمان به داخل در سازههای بتنی
- عدم سهولت و امکان ترمیم و تعویض بافت بتنی در صورت آسیب دیدگی
- تخریب پذیری بالای بتن در صورت انفجار ساختمان
- زمان بر بودن اجرای اسکلت بتنی نسبت به انواع فلزی
- لزوم اجرا و به کارگیری بتن آماده در مدت زمان بسیار کم
- خطر بروز کمانش در قسمتهای مختلف اسکلت بتنی
با این همه لازم به ذکر است فارغ از مزایا و معایب اسکلت بتنی، اسکلت فلزی یا سایر چهارچوبهای متداول در ساخت و ساز ساختمانهای مختلف انتخاب انواع این روشهای اجرایی به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. نوع آب و هوا و اقلیم محل ساخت، درصد احتمال وقوع بلایای طبیعی مانند زلزله، بودجه سازنده، کاربری ساختمان و مدت زمان اجرای پروژه از جمله این عوامل هستند. مثلا در آب و هوای خشک و کویری کاربرد خشت خام برای جلوگیری از نفوذ گرما متداول است. یا در مناطق جنگلی با توجه به تامین آسان و در دسترس بودن چوب سازههای چوبی رواج دارند.
