با توجه به الزامات امروزی ساختمان ها در راستای کاهش مصرف انرژی، افزایش آسایش افراد ساکن در ساختمان و افزایش طول عمر مفید ساختمان ها، راهکارها و الزامات مختلفی در این راستا ارائه و تعریف شده است. یکی از رایج ترین و کاربردی ترین راهکار های موجود عایق ساختمانی است.
عایق ساختمانی به متریالی گفته می شود که به عنوان مانعی در برابر خروج و ورود عوامل مختلف به خارج و داخل ساختمان عمل می کنند.امروزه عایق ساختمانی و عایق کاری جزو الزامات اجرایی در ساختمان های نوساز و امروزی محسوب می شوند و اجرای برخی از آن ها در حین ساخت ساختمان الزامی است.عایق ساختمان از اقداماتی محسوب می شود که در دسته سرمایه گذاری های بلند مدت قرار می گیرد و در راستای افزایش طول عمر مفید ساختمان، کاهش هدر رفت انرژی و افزایش آسایش ساکنان آن عمل می کند.
عایق ساختمانی در ساختمان های مسکونی، اداری، تجاری و هر ساختمانی با کاربرد دیگری، مورد استفاده قرار می گیرد و فرم های رولی، تایلی، پاششی، پوششی و یا رنگ در ساختمان مورد نظر، به کار می روند.
عایق ساختمانی به طور کلی به موادی گفته می شود که در ساختار دیوارها، سقف و کف ساختمان اجرا می شود و سبب جذب و یا کنترل صدای محیطی، جلوگیری از نفوذ و یا خارج شدن حرارت از فضای ساختمانی مورد نظر و یا آب بندی ساختمان در برابر ورود آب و رطوبت به داخل ساختمان می شود. عایق ساختمانی اعمال و اجرا شده در ساختمان می تواند شامل عایق صوتی، حرارتی،رطوبتی و یا هر سه مورد باشد.
معمولا عایق ساختمانی صوتی و حرارتی را در دیوارهای نیمه ساخته و ساختمان هایی که به صورت کامل اجرا و ساخته نشده اند بهه کار می برند اما نمونه ها و مدل هایی از آن ها وجود دارد که امکان اجرای آن ها در ساختمان های آماده نیز وجود دارد. با توجه به نیاز های مختلف مورد انتظار از عایق های ساختمانی و پیشرفت فناوری های مرتبط با آن ها، روز به روز به تنوع عایق های صوتی، حرارتی و رطوبتی افزوده می شود که دارای ویژگی های منحصر به فرد و یا تقویت شده ای نسبت به نمونه های قدیمی تر هستند.
عایق های ساختمای صرفنظر از نوع کاربردشان به دو دسته معدنی و پلیمری تقسیم می شوند که این تقسیم بندی بر اساس طبیعی و یا آزمایشگاهی و مصنوعی بودن مواد سازنده عایق ساختمانی است. عایق های پلیمری ضریب مقاومت حرارتی بالایی دارند در صورتی که مقاومت عایق های معدنی بیشتر است.
انواع عایق ساختمانی
عایق صوتی
عایق صوتی به دسته ای از عایق های ساختمانی اطلاق می شود که سبب کاهش انتقال صدا به محیط های مجاور با هم و یا کاهش انعکاس صدا در فضای داخلی می شود. این دو خصوصیت با توجه به شرایط محیطی فضای مورد نظر درجه اهمیت متفاوتی پیدا می کنند. آکوستیک بودن و مانعی برای انتقال صدا بودن، دو ویژگی متضاد در عایق های صوتی اند که باید با درنظر گرفتنکاربرد فضای مورد نظر،انتظار مدنظر از عایق صوتی، شرایط محیطی و موارد دیگر درصد مناسبی از این دو خصوصیت را برای انتخاب عایق صوتی مناسب در نظر گرفت.
عایق های صوتی در دیوارها،رویه لوله های آب و فاضلاب، اتاقک آسانسور، کف و در نهایت سقف ساختمان های پیش ساخته و یا آماده قابل اجرا است. مواد به کار رفته درعایق کاری صوتی ساختمان ها شامل یونولیت، الیاف طبیعی و مصنوعی عایق صدا، ابر، اسفنج و فوم های پلیمری اند. درعایق های صوتیفرم و ساختار هندسی عایق به کار رفته در کنار ویژگی های دیگر متریال های عایق، بر روی عملکرد عایق صوتی اهمیت و تاثیر ویژه ای دارد و به همین دلیل فرم های هندسی مختلفی برای عایق های صوتی رولی توکار و روکار ارائه شده است.
عایق حرارتی
عایق حرارتی به نوعی از عایق ساختمانی گفته می شود که از طریق کاهش عبور حرارت از داخل به خارج و یا برعکس آن، سبب کاهش هدر رفت گرما می شوند. عایق های حرارتی یا ضریب انتقال گرمای بسیار پایینی دارند و یا از طریق انعکاس گرما، در راستای عدم انتقال گرما، عمل می کنند.
در مورد عایق های حرارتیعدم فشرده شدن عایق های به کار رفته در حین و یا پس ازاجرا اهمیت زیادی دارد زیرا هوای بین بافت های این مواد، خود یکی از موارد مانع برای عبور حرارت محسوب می شود. عایق های حرارتی شامل الیاف های طبیعی و مصنوعی، فوم های پاششی و تایل ها و قطعات عایق می شوند.
از عایق حرارتی در کف، سقف بیرونی و داخلی، لوله های انتقال آب و دیوارهای داخلی و یا خارجی ساختمان استفاده می شود.
جدیدترین نسل عایق حرارتی، رنگ نانو محسوب می شود که مانند رنگ اجرا شده و با ایجاد لایه ای بسیار نازک، به عنوان عایق حرارتی عمل می کند. از رنگ های نانو در پشت بام، سقف، دیوارها، کف، کانال های تهویه هوا، قاب فلزی پنجره ها و هر بخشی که امکان اعمال رنگ نانو در آن وجود دارد، استفاده می شود. این عایق ساختمانی به نوعی عایق رطوبتی نیز به شمار می رود و از این طریق، سبب افزایش طول عمر ساختمان نیز می شود. رنگ نانوی عایق بی رنگ است و می توان آن را به صورت جداگانه و یا به صورت ترکیبی با رنگ های ساختمانی، مورد استفاده قرار داد.
عایق رطوبتی
عایق رطوبتی نسل دیگری از عایق های ساختمانی محسوب می شود که با هدفکاهش نفوذ رطوبت به داخل ساختمان و مصالح ساختمان، مورد استفاده قرار می گیرد. این رطوبت می تواند بر اثر بارندگی باران و بارش برف باشد و یا از رطوبت داخل ساختمانی حاصل شود و به مرور سبب فرسایش ساختمان و خرابی شود. هدف از به کار گیری این عایق ساختمانی، آب بندی بیرون و یا فضای داخلی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت است.دو روش رایج عایق کاری رطوبتی ساختمان، عایق کاری با قیر و ایزوگام است که هر کدام نکات مثبت و منفی خود را دارند.
از عایق های رطوبتی در حمام و سرویس بهداشتی، بالکن و تراس ها، دیوارهای داخلی و خارجی، نما، فوندانسیون ساختمان، پشت بام، زیرسازی سقف، استخر ها و موارد دیگری که امکان انتقال و نفوذ رطوبت در فضای آن ها وجود دارد، استفاده می شود.
مزایای به کار گیری عایق ساختمانی
• افزایش طول عمر متریال به کار رفته در ساختمان و خود ساختمان از طریق عایق کاری رطوبتی
• کاهش وزن کلی وارده به ساختمان به علت سبک بودن عایق های ساختمانی در مقایسه با مصالح ساختمانی و در نتیجه، کاهش خسارت مالی و جانی در صورت بروز حوادثی مانند زلزله
• کاهش هدررفت انرژی مصرفی برای گرمایش و سرمایش داخل ساختمان از طریق نمونه های مختلف عایق حرارتی
• کاهش هزینه های گرمایشی و سرمایشی در دراز مدت
• کاهش هزینه های بازسازی و نوسازی با استفاده از عایق های رطوبتی به علت کاهش عوامل رطوبی فرسایشی
• افزایش میزان آرامش، آسایش و حریم خصوصی ساکنان ساختمان از طریق عایق کاری صوتی