تخلیه چاه زمانی ضرورت می‌یابد که در اثر تجمع مواد زائد فضای انباشت فاضلاب، مسدود شود و فاضلاب تجمع پیدا کرده و مسیر صحیح دفعی آن ناکارآمد شود. ممکن است این سوال در ذهن مطرح شود که چگونه از پر شدن چاه اطمینان یابیم؟ یا مطمئن شویم که این اتفاق بر اثر گرفتگی لوله نیست. از علائم پر شدن چاه میتوان به بیرون آمدن حشراتی مثل سوسک از لوله‌های فاضلاب و بالا زدن فاضلاب در توالت اشاره کرد. اگر مشکل عبور آب در لوله‌های فاضلاب بر اثر گرفتگی لوله باشد، پروسه مورد نیاز رفع گرفتگی لوله است که با تخلیه چاه فرق دارد. دلیل و عامل انسدادکننده لوله بر حسب محل قرار گرفتن آن متفاوت است. مثلا در آشپزخانه به علت ورود چربی بیش از حد به کانال‌های فاضلاب، لوله‌ها مسدود می‌شوند. در سرویس‌های بهداشتی گرفتگی می‌تواند بر اثر ورود مو و سقوط اشیا باشد که باعث انسداد لوله‌ها می‌شود. برای رفع گرفتگی لوله‌ها البته از تمهیداتی مختلف میتوان بهره برد. در مواقعی مواد شیمیایی موجود در بازار مثل پودرهای مخصوص یا مایعات ویژه رفع گرفتگی لوله‌ها به کار برده می‌شوند. البته این مواد اغلب خواص اسیدی دارند. کاربرد این مواد اسیدی خود دارای محدودیت‌ها و خطراتی است که در صورت کاربرد آنها باید مورد توجه قرار گیرند. از جمله اینکه کاربرد این قبیل مواد فقط در دفعات محدود و در موارد اضطراری انجام شود. به علاوه موقع استفاده از آنها از ماسک و دستکش استفاده شود. در شرایطی که این مواد در دسترس نیستند، از روش‌های سنتی مانند استفاده از سرکه، جوش شیرین و آب داغ با دمای نزدیک جوش به تنهایی و یا به صورت ترکیبی میتوان استفاده کرد. در روش‌های حرفه‌ای نیز از ابزارهایی متناسب با قطر و طول لوله‌ها مثل فنرهای ویژه این کار استفاده می‌شود. با کاربرد این روش‌ها گرفتگی لوله و پس زدگی فاضلاب ممکن است به طور موقت یا دائم رفع شود. در به کارگیری هر کدام از این روش‌ها ضروری است که به جنس لوله‌های به کار رفته در سازه توجه شود. توصیه می‌شود در مواردی که احتمال آسیب دیدگی لوله‌ها وجود دارد، از نیروی متخصص کمک بگیرید. اما چنانچه علت عدم عبور پساب، پر شدن چاه باشد، تخلیه چاه ضرورت پیدا می‌کند. برای تخله چاه از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. از جمله این روش‌ها تخلیه چاه با استفاده از ماشین آلات ویژه و یا تخلیه به کمک احداث یک چاه کمکی اغلب در مجاورت چاه مورد نظر است. اما قبل از انتخاب روش اجرایی، باید توجه داشت که اولین نکته لازم برای این کار، استفاده از کارشناسان ماهر است که دارای تجربه و مهارت لازم برای انجام این پروسه هستند. علاوه بر آن ابزار و ماشین آلات مجهز و پیشرفته نیز در اختیار دارند.
روش‌های مختلف تخلیه چاه
تخلیه چاه از طریق دستگاه
فرآیند انباشته شدن چاه، در اثر مرور زمان اتفاق می‌افتد. بر اثر انباشتگی مواد در قسمت‌های انتهایی چاه بر اثر نشست فاضلاب و محتویات جامد آن، لایه‌های ضخیم در کف چاه تشکیل می‌شود. قسمت مایع نیز روی این بستر جامد قرار می‌گیرد، اما رفته رفته مواد چربی و مواد زائد نیز به اصطلاح باعث کور شدن تدریجی چاه می‌شود. در نتیجه در این مرحله فاضلاب پس زده می‌شود. چنانچه روش انتخابی برای تخلیه چاه استفاده از دستگاه باشد به کمک انواع پمپ‌های کفکش و مکنده و لوله‌های ویژه این رسوبات مکیده می‌شوند. در مرحله بعدی در ماشین آلات حامل تانکر (ده هزار لیتری) جمع‌آوری شده و به محل های تعبیه شده برای انتقال پس ماند انتقال می‌یابند. تجهیزات مورد استفاده برای این کار از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. به کارگیری دستگاه‌های مدرن و پیشرفته دقت، استاندارد و کیفیت بیشتر و بهتری را فراهم می‌کند. همچنین در اثر استفاده از تجهیزات مستعمل ممکن است به ساختار چاه آسیب وارد شود. اگر چه هزینه بیشتر به کارگیری روش‌های پیشرفته‌تر گرانتر است اما اگر منجر به حفظ سلامت شبکه دفع فاضلاب سازه شود، در مقایسه با احداث مجدد این شبکه، در کل مقرون به صرفه است.
تخلیه چاه از طریق چاه کمکی
این روش زمانی اجرا می‌شود که چاه هنوز قابلیت نگهداری فضولات را دارد اما ظرفیت کم آن باعث سرریز آن شده است. در این صورت در مجاورت چاه اول، چاه دیگری برای ورود و انباشت فاضلاب حفر می‌شود. در این روش از هیچ ابزاری مثل ورود لوله به چاه برای تخلیه استفاده نمی‌شود و تنها به حفر چاه دوم بسنده می‌شود. در این حالت مسلما فاضلاب و مواد زائد در چاه اصلی باقی می‌مانند.
تفاوت پمپ کفکش و پمپ ساکشن
به منظور خروج مواد از چاه و تخلیه آن، در روش مکانیزه تخلیه چاه از این دو نوع پمپ کمک گرفته می‌شود. اگر چه این دو از نظر محل استقرار با هم متفاوت هستند اما هر دو از لحاظ کارکرد یک وظیفه دارند. تفاوت این دو در این است که پمپ کفکش برای خروج مواد از چاه درون چاه قرار می‌گیرد. در حالی که پمپ ساکشن در بیرون چاه قرار می‌گیرد و نیازی به انتقال آن به درون چاه نیست. سرعت انتقال محتویات چاه نیز که توسط این دو پمپ انجام می‌شود با هم متفاوت است. در انواع کفکش این جابه‌جایی با سرعت کندتر انجام شده و پروسه زمانبر و طولانی است. در صورتی که در صورت به کارگیری پمپ ساکشن انتقال با سرعت بیشتری انجام می‌شود. با عنایت به این نکات پمپ‌های ساکشن دارای سرعت و سهولت به کارگیری بیشتری می‌باشند. قبل از به کارگیری این پمپ‌ها، پمپ‌های معمولی برای تخلیه چاه استفاده می‌شد که کار به کندی صورت می‌گرفت، علاوه بر آن وقت‌گیر بودن هم در کنار کندی کار سبب نارضایتی مشتری می‌شد.
مزایای تخلیه چاه
تخلیه به موقع چاه فاضلاب دارای مزایای متعددی است که در ادامه به ذکر برخی انواع آن می‌پردازیم:
- جلوگیری از خطر ریزش چاه و حوادث احتمالی مرتبط با آن
- جلوگیری از انتقال آلودگی محیطی و میکروبی حاصل از سرریز چاه
- دفع صحیح و سالم فاضلاب و حفظ محیط زیست
- جلوگیری از تخریب سازه بر اثر نشت مواد و مایعات چاه
- افزایش عمر مفید چاه
با زمانبندی مناسب، به کارگیری روش اجرایی مناسب، بهره‌مندی از نیروی کار متخصص و ماشین آلات پیشرفته میتوان انجام پروسه را با صرف زمان کمتر، سرعت بیشتر و کیفیت مطلوب انجام داد.
