تیرچه فلزی چیست؟
تیرچه فلزی، نوعی تیرچه پیش ساخته فلزی مانند تیرچه بتنی است ولی با این تفاوت که در بال تحتانی به جای استفاده از 2 میلگرد از ورق فولادی 3 یا 4 میل استفاده می‌کنند و در بال فوقانی آن به جای میلگرد از نبشی یا جفت ناودانی استفاده می‌شود. تیرچه فلزی شامل سه جز اصلی می‌باشد. اولین قسمت آن بال تحتانی است که از ورق برش خورده ساخته می‌شود. این قسمت بارهای وارده در سه مرحله بار گذاری سازه را تحمل می‌کند. دومین جز اعضای قطری است که از اجزای سازنده تیرچه کرومیت است. معمولا از میلگرد برای آن استفاده می‌کنند و این قسمت فشار ایستایی لازم را برای تحمل بارهای وارده به تیرچه فلزی تامین می‌کند. جز سوم بال فوقانی است که از نبشی یا ناودانی ساخته می‌شود این جز در داخل بتن پوششی قرار می‌گیرد. این عضو وزن مرده سقف را در هنگام بتن ریزی و قبل از حصول مقاومت بتن تحمل می‌کند. بر حسب طول دهانه، تیرچه ها در وسط باید دارای کلاف عرضی باشند که این کلاف‌ها باعث جلوگیری از پیچش تیرچه فلزی و سقف در سازه می‌شوند. کاربرد تیرچه فلزی برای سقف های سبک با دهانه بلند است و فقط در اسکلت فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ازجمله مزایا و معایب استفاده از تیرچه فلزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
مزایا
- عدم نیاز به جک و شمع بندی در زیر سقف
- سرعت بالای اجرای سقف ها
- امکان بتن ریزی چند سقف ساختمان
- سهولت اجرای بازشوها
- کاهش مصرف بتن
- توجیه اقتصادی
- حذف رد فولاد در زیر سقف
معایب تیرچه فلزی
از عیب های تیرچه فلزی، در معرض هوا و رطوبت بودن عضو کششی آن است که منجر به زنگ زدگی تیرچه می‌شود. به دلیل محافظت از عضو کششی در برابر رطوبت و جریان هوا اهمیت زیادی دارد و این فرآیند نیازمند به صرف هزینه و وقت کافی می‌باشد. یکی دیگر از عیب های آن اتصال میلگرد به آهن است که این نوع جوش مقاومت پایینی دارد. به علت استفاده زیاد از فولاد، هزینه تمام شده این تیرچه بالاتر می‌رود و قیمتش بسته به نوسانات بازار تغییر می‌کند.
تیرچه فلزی جان باز یا کرومیت چیست؟
نام دیگر تیرچه فلزی کرومیت، تیرچه جان باز می‌باشد. در این تیرچه ها بال فوقانی از یک تسمه و یا 2 میلگرد و بال تحتانی از یک تسمه تشکیل شده است. دو بال توسط یک میلگرد خم شده که نقش جان باز را ایفا می‌کند، به یکدیگر متصل می‌شوند. در فاصله تیرچه ها از بلوک‌های پیش ساخته بتنی و یا طاق ضربی استفاده می‌کنند. در ساخت تیرچه فلزی در قسمت بالا از نبشی استفاده می‌کنند. در وسط یک ردیف میلگرد زیگزاگ و در پایین از یک ورق به عنوان پاشنه استفاده می‌کنند و در دو سمت تیرچه دو عدد ورق جوش می‌دهند. کاربرد سقف تیرچه کرومیت که با استفاده از تیرچه های فولادی ساخته شده است به اوایل دهه 60 برمی‌گردد ولی از حدود 15 سال پیش استفاده از آنها افزایش بیشتری پیدا کرده است. از جمله معایب استفاده از سقف کرومیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اولین مورد این است که در سقف کرومیت بیشترین میزان داغ تیرچه در زیر سقف نمایان می‌شود. مورد بعدی این است که سقف کرومیت نیاز به سقف زن ماهر و عوامل اجرایی آموزش دیده دارد و از جمله مزایای آن می‌توان به سرعت اجرا، مصرف کمتر بتن، امکان بتن ریزی همزمان چند سقف در یک مرحله و سهولت اجرای داکت ها اشاره کرد.
تفاوت سقف تیرچه بلوک یا بتنی و سقف تیرچه کرومیت چیست؟
ساختار کلی سقف تیرچه بلوک با سقف تیرچه کرومیت مشابه است. در سقف تیرچه کرومیت از تیرچه پیش ساخته فولادی استفاده می‌کنند ولی در سقف تیرچه بلوک از تیرچه های فوتدوله ای استفاده می‌شود. در هنگام اجرای سقف تیرچه بلوک باید زیر تیرچه ها پایه های موقت یا شمع استفاده شود ولی در سقف کرومیت نیازی به استفاده از شمع نیست و این تیرچه می‌تواند بدون استفاده از شمع وزن بتن را تحمل کند. به دلیل استفاده از شمع در سقف تیرچه بلوک نیاز است که سقفها به صورت طبقه طبقه اجرا شوند. مهندسان طراح سازه ترجیح می‌دهند بیشتر از سقف‌های کرومیت برای سازه های فولادی استفاده کنند واز سقف بتنی کمتر استفاده می‌کنند. مهمترین علت اختلاف قیمت تیرچه ها اختلاف قیمت میلگرد و ورق و نبشی در بازار است. به دلیل اینکه تیرچه کرومیت از جنس ورق و تیرچه بلوک از جنس میلگرد است با بالارفتن قیمت ورق، قیمت تیرچه کرومیت بالاتر می‌رود و برعکس با بالا رفتن قیمت میلگرد، قیمت تیرچه بلوک افزایش پیدا می‌کند.
عوامل موثر در تعیین قیمت تیرچه فلزی چه مواردی است؟
- میلگرد
- نیروی کار
- میزان مصرف فولاد در هر متر طول تیرچه
- بتن
- هزینه جوشکاری
- هزینه های استاندارد سازی تیرچه
