از آنجایی که هدف اصلی از به کار بردن داربست فلزی و دیگر انواع آن دسترسی به نقاط مرتفع و کار در ارتفاع بالا است لزوم اجرای نوع استاندارد آن و رعایت پروتکل‌های ایمنی اهمیت زیادی دارد. تا آنجا که عدم رعایت این نکات منجر به بروز خسارت مادی و جانی جبران ناپذیری میشود. داربست‌ها بر حسب نوع اسکلت تشکیل دهنده‌‌شان از متریال و مواد مختلفی تشکیل می‌شوند. بر این اساس انواع مختلفی از داربست‌ها در بازار موجود است. از انواع این داربست‌ها به داربست فلزی و داربست چوبی می‌توان اشاره کرد.
داربست چوبی: بدنه اصلی داربست از متریال چوب است. نسبت به نوع فلزی این محصول سبک‌تر است. چوب برعکس فلز دچار خوردگی و زنگ‌زدگی نمی‌شود. در ساختار داربست چوبی از تخته‌های چوبی، خرک، نردبان‌های چوبی و پل‌های موقت استفاده میشود.
داربست فلزی: همانطور که در بالا اشاره شد، دارای بدنه‌ای فلزی است اما علاوه بر اسکلت و بدنه فلزی این محصول اجزای دیگری شامل: تخته‌ها، انواع بست‌های فلزی، کفشک فولادی، مهاربند داربست، چرخ‌ها و تجهیزات ایمنی مرتبط با داربست مثل کفش‌ها و طناب‌های ایمنی، تورهای محافظ، کمربندهای ایمنی را هم در ساختار خود دارد.
لوله‌های فلزی: جنس این لوله‌ها در اغلب موارد فولادی است. فولاد از نظر استحکام و دوام گزینه مناسبی برای اسکلت فلزی داربست است. لوله‌ها با طول‌های مختلف به کار می‌روند. ممکن است ارتفاع این لوله‌ها به 20 متر نیز برسد. حداقل ضخامت این لوله‌ها 4 میلی‌متر است. در هنگام استفاده از این لوله‌ها باید کارایی آنها از نظر عدم آلودگی به هر نوع ماده ثانویه مثل بتن، گچ، روغن و ... مورد بررسی قرار گیرد.
تخته‌ها: معمولا به شکل مستطیل با عرض حدودا 2 متر روی لوله‌ها قرار می‌گیرند، تا سطح صاف و نسبتا گسترده‌ای برای تردد افراد فراهم کنند.
بست‌های فلزی: این بست‌ها انواع مختلفی دارند که انواع: بست پیوندی، بست فولادی، بست کلاهکی، بست نگه‌دارنده و بست چرخشی را شامل می‌شوند. محل به کار گرفتن این نوع بست‌ها در داربست متفاوت است برای همین نقش متفاوتی در استحکام داربست به عهده دارند.
بست پیوندی: در شرایطی که نیاز باشد، لوله‌های داربست به صورت افقی اتصال یابند از این نوع بست استفاده میشود. چون در محل اتصال بست لوله‌های زائد 14 میلی‌متری تعبیه شده است سوراخ‌های لوله‌های افقی را درون خود چفت کند، به آن بست زبانه‌ای هم می‌گویند.
بست فولادی: این نوع بست از چدن نشکن یا داکتیل ساخته میشود. این نوع محصول در مواردی که لوله‌ها با زاویه 90 درجه باید بهم وصل شوند، در داربست به کار برده میشود. به آن بست چهار پیچ هم گفته میشود.
بست کلاهکی: همانطور که از نامش پیداست مثل یک کلاهک و سرپوش در انتهای لوله‌های عمودی یا ستونی واقع میشود. از این نوع لوله‌ها به عنوان ستونی برای برپایی چادر خیمه به منظور یک فضای مسقف موقت استفاده میشود.
بست نگه‌دارنده: به این بست، بست کمکی هم گفته میشود. چون برای تحمل وزن زیاد همراه با بست‌های ساده به کار می‌رود و تاب آوری وزن را برای داربست فلزی ممکن می‌کند. در صورت کاربرد همزمان با بست ساده تحمل وزن 2700 کیلوگرم را دارد اما اگر به تنهایی به کارگرفته شود، این خاصیت را ندارد.
بست چرخشی: این بست‌ها دو قسمتی هستند که توانایی چرخش 360 درجه را دارند. علت به کارگیری آنها در ساختار داربست توانایی اتصال با لوله‌هایی است که به صورت مورب و متحرک در داربست به کار می‌روند.
کفشک فولادی: در محل اتصال داربست با کف سطح محل اجرا از جنس خاک، آسفالت، سیمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که کف سطح محل اجرای داربست سرامیکی یا از هر ماده لیز و لغزنده ای باشد از تخته و لاستیک به منظور کاهش اثر لغزشی استفاده میشود.
مهاربند داربست: این جز با پیچ‌های قابل تنظیم در قسمت سقف یا تکیه‌گاهی که داربست به آن متصل است، باعث مهار وزن داربست میشود. انواع دیگر آن درون لوله‌های عمودی قابل اتصال به سقف قرار می‌گیرد.
چرخ‌ها: چرخ‌های داربست مانند همه انواع چرخ‌ها جابه‌جایی و انتقال داربست‌های سیار را تسهیل می‌کنند. دارای روکش پلاستیکی بوده و قابلیت تحمل وزن زیاد داربست فلزی را دارند.
علاوه بر این‌ها در داربست مغزی‌ها به کار گرفته می‌شوند. موارد به کارگیری مغزی‌ها در داربست‌هایی با ارتفاعی بیش از 6 متر است که نقش افزایش استحکام در لوله‌های عمودی که روی هم قرار می‌گیرند را تامین می‌کند.
تجهیزات ایمنی شامل انواع کفش‌های ایمنی، طناب‌ها و کمربندهای ایمنی قابل اتصال به بدنه داربست و تورهای محافظی از جنس کتان، نایلون و پلی استر هستند که به منظور جلوگیری از سقوط مصالح به پایین به کار گرفته می‌شوند. کاربرد همه این نوع از تجهیزات ضریب ایمنی حین کار را بالا برده و از بروز حوادث احتمالی می‌کاهد.
همچنین بسته به ارتفاعی که داربست در حین نصب تا زمین دارد دو نوع داربست پایه‌دار و داربست معلق نیز معرفی میشود. در داربست پایه‌دار ارتفاع اجرای هدف مورد نظر در ساختمان تا زمین زیاد نیست برای همین از پایه‌ای برای سوار کردن سایر اجزای داربست روی این پایه استفاده میشود. ارتفاع داربست پایه‌دار معمولا نباید بیش از 5/4 متر باشد. اما در حالتی که ارتفاع زیاد باشد و امکان استفاده از نوع پایه دار مناسب نباشد از نوع معلق داربست در همان ارتفاع مورد نظر استفاده میشود.
مزایا و معایب داربست فلزی
از جمله مزایای به کارگیری این محصول به موارد متعددی می‌توان اشاره کرد. داربست فلزی به علت دارا بودن اسکلت فلزی در ساختار خود و خصوصیت دوام فلز برای دراز مدت از دوام قابل قبولی برخوردار است. استحکام فلزات در صورت اجرای صحیح نیز موجب میشود تا ایمنی قابل قبولی را داشته باشد. همین استحکام فلزات سبب میشود تا سطح پایدار و قابل اتکایی برای کار فراهم شود. به علاوه در دسترس بودن فلزات در هر جایی باعث میشود این نوع داربست برای اجرا به سرعت در دسترس باشد. سرهم کردن و اجرای داربست فلزی نیز به سهولت و سرعت امکان‌پذیر است. حمل و نقل و جابه جایی آن نیز امکان‌پذیر است. زمینه لازم برای کارگروهی کارگران در صورت به کارگیری داربست فراهم میشود، بنابر این در تسریع امور اثر مثبت دارد.
از معایب استفاده از این نوع داربست این است که فلزات رساناهای جریان الکتریسیته هستند پس در هنگام نصب آنها، بررسی موقعیت و فضای مورد هدف از نظر عدم تماس با سیم‌های حامل جریان الکتریکی باید بررسی شود. همچنین از آنجایی که این محصول فاقد حفاظ است، باید در حین کار برای ممانعت از خطر سقوط در ارتفاع، احتیاط لازم صورت گیرد. داربست فلزی به مرور زمان دچار خوردگی و زنگ زدگی میشود. در صورت به کار بردن آنها در آب و هوای مرطوب باید کنترل کیفی داربست در فواصل کمتری انجام شود. چون داربست فلزی به عنوان یکی از ابزارهای اصلی برای بتن ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد لذا آغشته شدن بدنه داربست فلزی به بتن، موجب صدمه دیدن اسکلت فلزی آن میشود. ممکن است بدنه فلزی سوراخ شود که در این صورت روند زنگ زدگی و خوردگی فلز تسریع میشود. این نکته از جمله موارد محدود کننده استفاده از داربست فلزی در دراز مدت است.
امیدواریم با ارائه این نکات توانسته باشیم گامی موثر در معرفی و کاربرد داربست فلزی و اجزای تشکیل دهنده آن برداریم.
آشنایی بیشتر با داربست فلزی و انواع مدل های آن
هنگامی که یک ساختمان یا سازه ساخته یا تعمیر می شود، از داربست به عنوان یک سکوی موقت استفاده می شود. برای نصب داربست معمولا از چوب و فلز استفاده می شود. در برخی از موارد ممکن است از متریال های دیگری نیز برای نصب داربست استفاده کنند.
داربست از ابتدای تمدن بشتری استفاده شد تا ساخت ساختمان های بلند را امکان پذیر سازد. حتی حدس زده می شود که اهرام باستانی مصر نیز با استفاده از داربست های چوبی ساخته شده باشند.
از سال 1992 داربست های چوبی مورد استفاده قرار گرفتند. به مرور زمان با پیشرفت صنعت ساختمان سازی و بلند تر شدن ساختمان ها فلز ها جای چوب را گرفتند.
داربست فلزی از دهه 1950 در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار گرفتند. این داربست های لوله ای مونتاژ سریع و آسانی دارند. فلز استفاده شده در ساخت آن ها معمولا از جنس آلومینیوم یا استیل است. داربست فلزی نسبت به سایر داربست ها از جمله چوبی، دوام و استحکام بالایی دارد. از این رو می تواند بار های سنگین را تحمل کند. به همین دلیل کارگران از آن برای حمل تجهیزات و متریال های سنگین نیز استفاده می کنند.
هر سازه بلندی که ساخته شود حتما باید از داربست فلزی استفاده شود، زیرا خود داربست نیز به خودی خود وزن دارد. میله هایی که روی هم قرار داده می شوند باید استحکام و تحمل وزن داشته باشند از این رو داربست فلزی بهترین گزینه برای ساختمان های بلند است.
چرا داربست هنگام ساخت اهمیت دارد؟
یک سایت ساختمانی در حال ساخت را تصور کنید. احتمالا یک سازه بلند را تصور می کنید که کارگرانی اطراف آن بر روی میله های فلزی در حال حرکت و کار کردن هستند. ساخت یک سازه بلند بدون داربست تقریبا غیر ممکن است. حتی اگر ممکن هم باشد با مشکلات زیادی همراه خواهد بود. به همین دلیل داربست فلزی یکی از آشناترین جنبه های کار معماری است.
اهمیت داربست هنگام ساخت و ساز
داربست از همان ابتدای کار برای هر پروژه ساختمانی جدید یا تعمیر ساختمان های قدیمی نصب می شود. این سکوی موقت کارگران را قادر می سازد تا متریال های مختلفی را به کمک این سکو جابه‌جا کنند. علاوه بر این داربست فلزی ایمنی کارگران هنگام ساخت یا تعمیر ساختمان فراهم می آورد. از این رو داربست یکی از سازه هایی است که در صنعت ساختمان سازی از اهمیت زیادی برخوردار است.
4 دلیل استفاده از داربست فلزی در صنعت ساختمان سازی
در بخش قبلی گفتیم که داربست اهمیت زیادی در صنعت ساختمان سازی دارد. در این بخش قصد داریم 4 دلیل استفاده از این سازه در صنعت ساختمان سازی را بررسی کنیم.
بهره وری بیشتر
از آنجایی که داربست ها ایمنی بیشتری برای انجام وظایف در اختیار کارگران و سازندگان قرار می دهند، بهره وری ساختمان نیز بیشتر خواهد شد. داربست را می توان به هر شکل و اندازه ای در 4 طرف ساختمان نصب کرد. از طرفی نصب داربست نیز کاری سریع و آسان است. در نتیجه کارایی ساختمان را بهبود می بخشد. همین سرعت بخشیدن به کار ها به خودی خود دلیل موجهی برای استفاده از داربست فلزی است.
تضمین ایمنی
از آنجایی که کار در ارتفاع همیشه خطرات خاص خود را به همراه دارد. استفاده از داربست فلزی باعث می شود تا سکو های ایمن و مطمئن برای کارگران ایجاد کنید. از این رو کارگران ضمن کار در ارتفاع، به راحتی می توانند وظایفشان را انجام دهند. داربست نه تنها ایمنی و سلامت کاربران را تضمین می کند، بلکه ایمنی عمومی افراد رهگذر را نیز فراهم می آورد. با استفاده از حصار بندی و توری های مخصوص می توان از آسیب های ناشی از افتادن متریال ها و سازه های ساختمانی بر سر افراد رهگذر یا ماشین ها نیز جلوگیری کرد. در نتیجه به کمک داربست فلزی شما یک محیط کاری ایمن خواهید داشت. البته توجه داشته باشید که کارگران در حین کار کردن باید تمام نکات ایمنی لازم را رعایت کنند تا از ایجاد آسیب ها و حوادث جبران ناپذیر جلوگیری به عمل آورند.
دسترسی آسان
داربست فلزی به سازندگان و کارگران امکان دسترسی به بخش های مختلفی از ساختمان را می دهند، که بدون این سازه دسترسی به آن ها با مشکل زیادی همراه بود. از این رو این دسترسی آسان منجر به کاهش صرف هزینه و وقت در طول ساخت خواهد شد.
موقعیت بهتر کارگران
یکی از بزرگترین مزایای داربست برای سازندگان و کارگران ساختمانی این است که، داربست آن ها را در یک موقعیت استراتژیک قرار می دهد تا بتوانند کار هایشان را انجام دهند. داربست ارتفاعی برای آن ها فراهم می آورد که بر خلاف نردبان ایمن و پایدار است. با استفاده از نردبان بدن کارگران زاویه ای خواهد داشت که تعادل آن ها را به هم می ریزد. اما با استفاده از داربست فلزی و ایجاد سکویی مقاوم کارگران تعادل خود را به خوبی حفظ می کنند و مستقیما بدون زاویه در مقابل ساختمان قرار می گیرند. این بدین معنیست که آن ها قادر خواهند بود به راحتی بر روی قسمت های مختلفی از دیوار یا سقف کار کنند. علاوه بر این چندین کارگر به طور همزمان می توانند با هم روی یک قسمت کار کنند. کاری که با نردبان هیچ وقت امکان پذیر نیست.
به طور خلاصه، داربست بخش جدایی ناپذیر صنعت ساختمان سازی است و داربست این امکان را فراهم می سازد تا سازندگان با خیال راحت بتوانند ساخت و ساز ها و تعمیرات ساختمان های بلند را انجام دهند و به پایان برسانند. علاوه بر این داربست فلزی ضمن تضمین ایمنی کارگران و عموم مردم، منجر به سرعت بخشیدن و افزایش کارایی کارگران نیز می شود.
انواع داربست فلزی
داربست ها بسته به کاربردی که دارند می توانند معلق یا پایه دار باشند.
داربست فلزی معلق
این داربست ها همانطور که از نامشان پیداست پایه ندارند و به صورت یک سکو از ساختمان معلق می شوند. این نوع داربست در مواردی که امکان برپایی داربست از سطح زمین وجود نداشته باشد، استفاده می شود.
داربست فلزی پایه دار
داربست های پایه دار، به وسیله پایه هایی محکم ثابت نگه داشته می شوند و برای بالا رفتن از آن ها باید از نردبان استفاده شود.
قیمت داربست فلزی
در این بخش عوامل موثر در قیمت نهایی داربست فلزی را بررسی خواهید کرد. البته سازندگان می توانند از داربست های فلزی دست دوم نیز استفاده کنند تا هزینه کمتری برای این سازه ها صرف کنند. این عوامل عبارتند از:
- متریال داربست: نوع فلز استفاده شده برای ساخت داربست در قیمت نهایی کار تاثیر دارد. اما از آنجایی که داربست های فلزی با کیفیت را می توان برای پروژه های مختلفی استفاده کرد، در طولانی مدت مقرون به صرفه تر از نوع بی کیفیت و ارزان خواهند بود.
- اندازه پروژه: هر چه اندازه پروژه شما بزرگ تر باشد به داربست های بیشتری نیاز خواهید داشت. در نتیجه قیمت نهایی داربست نیز بیشتر خواهد بود.
- نوع داربست: داربست هایی که به کنار های ساختمان وصل می شوند عموما محکمتر از سایر داربست ها هستند. از این رو نوع آن نیز در قیمت نهایی تاثیر دارد.
