چیلر دستگاهی است که با استفاده از یک سیال خنک کننده سیال ثانویه را که اکثر اوقات آب است، در سیکل خنک می کند. آب خنک در اواپراتور تولید شده و برای مصارف مختلفی شامل خنک کردن ماشین آلات و خنک کردن هوا در فن کویل ها، هواسازها و .... مورد استفاده قرار می گیرد.
چیلرها را به طور کلی به دو دسته می توان تقسیم کرد:
چیلرهای جذبی
چیلرهای تراکمی
چیلر تراکمی(آبی)
اصول کار در این دستگاه ها به این ترتیب است که سیال مبرد که در داخل لوله ها جریان پیدا کرده وارد ناحیه ای که قصد سرد کردن آن را داریم شده و گرمای محیط را جذب و خود تبخیر می شود و از دمای محیط می کاهد. کمپرسورهای تبرید، کندانسور و اواپراتور از اجزای مهم چیلرهای تراکمی هستند .
مکانیزم فشرده سازی گاز مبرد در کمپرسورهای مختلف متفاوت بوده و عموما کمپرسورها رفت و برگشتی، اسکرال، اسکرو یا سانتریفوژ هستند که همه آن ها توسط الکتروموتور یا توربین کار می کنند.
کندانسور یک مبدل حرارتی است که اجازه می دهد گرما از مبرد به هوا یا آب انتقال پیدا کند. کندانسور چیلرها با آب یا هوا خنک می شود. کندانسورهای هوای خنک از لوله های مسی (برای مایع مبرد) و فین های آلومینیومی (جهت عبور هوا) تشکیل شده است.
دستگاه اندازه گیری مایع مبرد، جریان مایع مبرد را محدود کرده و با ایجاد افت فشار باعث می شود که مبرد از مایع گرم به گاز سرد تبدیل شود.
چیلر جذبی
چیلر های جذبی از سیستم های تولید سرما هستند که با استفاده از آب مقطر و برومید لیتیم عمل می کنند. خروجی سیستم های چیلر جذبی، آب خنک در درجه حرارتی حدود 5 تا 10 درجه سانتی گراد می باشد که از این آب می توان برای سرمایش محیطی استفاده کرد.
اجزای تشکیل دهنده چیلرهای جذبی عبارتند از :
کندانسور
ژنراتور
اواپراتور
جذب کننده (ابزربر)
پمپ
برج خنک کننده
در سیستم های جذبی از کمپرسورهای گرمایی (شامل ژنراتور، ابزربر، پمپ و مبدل حرارتی) برای جوشش مبرد در محوطه ای از محلول لیتیم بروماید و فشرده سازی بخار مبرد در فشارهای بالا استفاده می کنند.
افزایش فشار مبرد، افزایش دمای تراکم را به همراه خواهد داشت و این یعنی بخار مبرد در دما و فشار بالاتر به مایع تبدیل خواهد شد. به دلیل بالاتر بودن دمای تراکم نسبت به دمای محیط، حرارت از کندانسور به محیط انتقال داده می شود.
مایع فشار بالا بعد از عبور از دریچه با کاهش فشار مواجه می شود و با ادامه روند کاهش فشار، نقطه جوش پایین می آید. سپس این مایع فشار پایین، وارد اواپراتور شده و می جوشد. به دلیل این که دمای جوش اکنون پایین تر از دمای هوا است، حرارت از هوا به مبرد منتقل شده و مبرد می جوشد و خود هوا خنک می شود.
بخار مبرد دوباره وارد ابزربر شده و در آن جا توسط لیتیم بروماید حرارتش را از دست می دهد و کندانس می شود. لیتیم بروماید با جذب حرارت رقیق می شود و به ژنراتور پمپ می شود؛ اما از آن جایی که این محلول نمی جوشد، با افزودن حرارت، بخشی از محلول بخار شده و به راحتی از آن جدا شده و لیتیم بروماید خالص مجدد وارد ابزربر می شود و روند تکرار می گردد.
مهمترین معیارهای انتخاب چیلر جذبی:
1- استفاده از تیوپ های کاپر نیکل در ژنراتور، این روزها به دلیل گران بودن این لوله ها، اغلب سازندگان از لوله های مسی استفاده می کنند.
2- پمپ سلوشن : این پمپ که وظیفه پمپاژ لیتیوم برو ماید غلیظ و رقیق با دو فاز، دما و دانسیته متفاوت و خوردگی بسیار بالا را برعهده دارد و هر دو به ورودی و خروجی های مختلف پمپ با یک شفت وارد می شوند (دو ورودی و دو خروجی مجزا) باید از نظر تکنولوژیک بسیار دقیق و حرفه ای باشد (HiTech).
3- در ساخت چیلر های جذبی به دلیل خوردگی بسیار بالای لیتیوم بروماید، سازنده باید پس از چربی زدائی از ورق های فولادی مورد استفاده در بدنه چیلر و قبل از شروع عملیات مونتاژ و ساخت چیلر نسبت به تهیه تائیدیه چربی زدائی اقدام نموده تا خریدار را از تمیز بودن ورق به کار رفته در ساخت چیلر جذبی و عدم امکان زنگ زدگی آن در طول بهره برداری مطمئن گرداند. همچنین رنگ آمیزی داخلی نیز باید دقیق و کامل اجرا شده باشد.
4- جوشکاری ها باید بسیار دقیق و به صورت جوش زیر پودری (اتوماتیک) انجام شده باشند.
5- شیر آلات به کار رفته در مدار چیلر نیز باید دارایSertificate Test و Vacuum Test باشند.
6- تابلو کنترل نیز باید قابل برنامه ریزی دقیق (Programmable) باشد.
