آشنایی با بام سبز

سبز بام چیست ؟
سبز پوش کردن بام نیازمند گیاهانی است که به دقت انتخاب شده اند تا در برابر محیط خشن و بی روح محیط پشت بام در شرایط کم آبی، عوامل اقلیمی، یخ زدگی، نسیم دریا و خشکی و غیره مقاومت کنند. نوع گیاهان انتخابی بسته به نوع آب و هوا و شرایط اقلیمی مختلف، متفاوت بوده و بام سبز، اوج تلفیق اجرا با محیط است.

اهمیت سبز بام ها
بارزترین اهمیت سبز بام ها، کاهش آلاینده ها در محیط زیست شهرى است. از سایر مزایاى سبز بام مى توان به مدیریت آب هاى حاصل از بارش هاى شدید و بهبود کیفیت روان آب ها، صرفه جویى در مصرف انرژى، کاهش جزایر گرمایى درون شهرى، افزایش طول عمرمصالح ساختمانى بام، کاهش آلودگى هاى صوتى و آلودگى هوا، کنترل دى اکسید کربن، افزایش تنوع زیستى درون شهر به وسیله ایجاد محیط زندگى براى حیوانات غیراهلى و منافع اقتصادى در مقایسه با بام هاى مرسوم اشاره کرد .

انواع بام سبز
بام سبز با توجه به کاربردهای متفاوت آن نسبت به شرایط سازه ای و فضای مورد استفاده در انواع مختلفی اجرا می‌شود که به طور کلی به سه دسته گسترده، متراکم و نیمه متراکم طبقه بندی می‌شود.

1.بام سبز گسترده
بام سبزهای گسترده که از نظر اجرا به دلیل عدم نیاز به تقویت سازه متداول‌ تر هستند، دارای عمق کمتری می‌باشند. بام سبز سطحی معمولا کمتر از 60 الی 200 میلی‌متر بستر دارند و به طورمعمول تنوع زیادی از گونه‌های گیاهی را به دلیل محدودیت در گسترش ریشه پشتیبانی نمی‌کنند. وزن معمولی بام سبز کم‌عمق 60 الی 150 کیلوگرم بر مترمربع است. برخی دیگر از مزایای آن به شرح زیر است : وزن کم، تعمیر و نگهداری پایین و آبیاری کم (بسته به نوع آب و هوا)، سرمایه‌گذاری کم و مناسب برای سطوح وسیع.

2.بام سبز متراکم
سیستم بام سبز عمیق یا باغ بام که بام سبز متراکم نامیده می‌شود، معمولا دارای محیط کشتی با عمق بیش از 150 الی 400 میلی‌متر است و طیف گسترده‌ای از گیاهان را در خود جای می‌دهد. اما این نوع بام‌ها به دلیل وزن اضافی که بر سازه وارد می‌کنند رایج نمی‌باشند و برای اجرا نیاز به بررسی سازه ساختمان دارند. وزن معمولی بام های سبز عمیق 180 الی 500 کیلوگرم بر مترمربع و شامل مزایای زیر است : تنوع گیاهی و زیستی بیشتر، مدیریت آب های سطحی بهتر، خاصیت عایق بودن، فرصت های طراحی بیشتر، قابلیت دسترسی و استفاده عمومی.

3.بام سبز نیمه متراکم
این بام های سبز بین بام سبز گسترده و متراکم قرار دارند. دارای لایه‌های (زهکشی،خاک، گیاه) عمیق تر و گونه های گیاهی متنوع‌تر نسبت به بام گسترده است. عمق لایه‌ها حداکثر 120 الی 250 میلیمتر است و وزن آن حدودا 120 الی 200 کیلوگرم بر مترمربع می‌باشد.
از دیگر سیستم‌هایی که برای بام سبز به کار برده می‌شود، سیستم مدولار 5 می‌باشد. خاک و گیاه درون ظرفی از جنس پلی اتیلن سبک وزن با اندازه های مختلف قرار می‌گیرد. ترویج این سیستم در بامهای سبز به دلایل زیر می‌باشد:

. انعطا ف‌پذیری بیشتر برای طراحان و سازندگان بام سبز
. امکان رشد گیاهان در خارج از سایت در حین ساخت بام
. ترکیب خاک هر مدول، بر اساس نوع گیاه مورد نیاز
. تفاوت عمق خاک در هر مدول، مطابق با نقشه مجموعه و گیاهان منتخب
(مدول های با عمق خاک بیش تر باید در بالای عناصر تحمل‌کننده بار سازه مانند ستون و تیر قرار گیرند .)

از مهمترین مسائلی که در طراحی سبز بام ها مطرح می شود، وزنی است که مجاز هستیم به بام اضافه کنیم :

وزن قابل تحمل برای سقف یک ساختمان از محاسبه بار زنده و مرده و بار برف آن به دست می آید. بار برف را 150 کیلوگرم بر متر مربع در نظر می گیرند و عددی معادل همین میزان  هم برای بار زنده در نظر گرفته می شود. وزن مصالحی که سقف از آنها ساخته شده را نیز  به این بار اضافه کرده و با ضرب در یک ضریب ایمنی(معمولا 1.5 تا 2) در محاسبات لحاظ می  شود. بر اساس این محاسبات برای ساخت فضای سبز روی پشت بامی که از قبل برای بار فضای سبز طراحی نشده، باری مناسب معادل80 تا 120 کیلوگرم بر متر مربع در نظر می گیرند.