ژنراتور برق چیست؟
ژنراتور وسیله‌ای است که برای تامین برق مورد نیاز در زمان قطع برق سراسری به دلایل مختلف و یا عدم دسترسی به شبکه برق مورد استفاده قرار می‌گیرد. وظیفه اصلی ژنراتور در اصل تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی است. این تبدیل انرژی در قسمت سیم پیچ دستگاه اتفاق می‌افتد، به نحوی که انرژی مکانیکی تحت تاثیر القای الکترو مغناطیسی قرار گرفته و درنتیجه این عمل جریان الکتریسیته تولید می‌شود.
اجزای مختلف ژنراتور برق کدام هستند؟
دستگاه ژنراتور برق از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است، از جمله بدنه اصلی، پنل کنترل، موتور، دینام، سیستم سوخت رسانی، سیستم تنظیم ولتاژ، سیستم خنک کننده، سیستم روغن کاری و سیستم باطری تشکیل شده است. در ادامه به شرح مختصر هر یک از این اجزا خواهیم پرداخت.
بدنه یا شاسی کلیه اجزای مولد الکتریکی روی آن مونتاژ شده‌اند، پس لازمه این قسمت داشتن مقاومت بالا است. آلیاژ مناسب برای این قسمت فولاد است. بدنه در میزان تحمل وزن موتور موثر می‌باشد.
پنل کنترل ژنراتور عملکردی شبیه مغز دارد، مرکز فرماندهی دستگاه برای تنظیم ولتاژ، فرکانس، سرعت عملکردی دستگاه و نحوه تنظیم حرارت دستگاه است.
موتور ژنراتور برق در اصل قلب دستگاه است. کار اصلی این قسمت تبدیل انرژی از حالت مکانیکی به الکتریکی است. قدرت ژنراتور در اصل از توان موتور تاثیر می‌پذیرد. نوع نیرویی که انرژی مکانیکی موتور را تامین کند، نیز تعیین کننده نوع ژنراتور است. به عنوان مثال در ژنراتور برقی، این نیرو توسط انرژی الکتریکی تامین می‌شود. ولتاژ انرژی الکتریکی مورد نیاز موتور، 12 تا 24 ولت است. در مواردی که امکان دسترسی به برق وجود ندارد، چند عدد باطری مسئول تامین انرژی الکتریکی در ژنراتور هستند.
دینام ژنراتور در اصل محفظه‌ای برای نگهداری قطعات ثابت و متحرک است. ارتباط موجود بین قطعات ثابت و متحرک سبب می‌شود بین میدان مغناطیسی و الکتریکی یک حرکت نسبی برقرار شود. متعاقب این عمل برق تولید می‌شود. دینام از اجزای مهم در ژنراتور برق است چرا که نوع آن تعیین کننده نوع مولد الکتریکی است. مثلا برای تولید توان بالای جریان الکتریکی از مولد الکتریکی القایی استفاده می‌شود. دینام دارای یک بخش ثابت، به نام استاتور است به علاوه تعدادی سیم پیچ نیز دارد که روی هسته آهنی قرار دارند. روتر بخش متحرک دینام است. این قسمت در حقیقت حول یک میدان مغناطیسی می‌چرخد. یک آهنربای دائمی وظیفه تامین میدان مغناطیسی را به عهده دارد. کار روتر تولید یک میدان مغناطیسی متحرک روی استاتور است. این روند باعث ایجاد اختلاف ولتاژ بین سیسم پیچ‌ها در استاتور می‌شود. دلیل تولید جریان متناوب در دستگاه ژنراتور برق هم همین رویه است. محفظه دینام در دو نوع فلزی و پلاستیکی وجود دارد. نوع فلزی نسبت به نوع پلاستیکی دوام بیشتری دارد و در صورت تماس با بخش‌های مکانیکی که متحرک هستند، دچار عوارضی مثل ساییدگی و شکستگی نمی‌شود.
سیستم سوخت رسانی محلی برای انباشت سوخت مورد نیاز اغلب برای تامین انرژی الکتریکی به مدت 8 ساعت است. این قسمت در بیشتر ژنراتورها در قسمت پایه طراحی می‌شود. اگر ژنراتور برای مصارف صنعتی در نظر گرفته باشد، چون به سوخت بیشتری برای مدت زمان طولانی‌تر تامین انرژی نیاز دارد پس لازم است تا یک مخزن اضافی در بیرون ساختار ژنراتور داشته باشد. برای انتقال این سوخت از منبع به یک پمپ که حاوی فیلتری برای رفع ناخالصی‌های سوخت است، نیاز است. به علاوه این‌ها یک انژکتور نیز در قسمت انتهایی مخزن سوخت برای اسپری سوخت به بخش احتراق قرار داد.
سیستم تنطیم ولتاژ ژنراتور همان طور که از نامش پیداست وظیفه تنظیم ولتاژ خروجی از ژنراتور را به عهده دارد.
سیستم خنک کننده ژنراتور در اثر تبادل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی گرمایی در دستگاه به وجود می‌آید که برای جلوگیری از آسیب به دستگاه و بروز خطر آتش سوزی به وسیله پمپ آب برای ژنراتورهای کوچک و پمپ هیدروژن برای نمونه‌های صنعتی دمای دستگاه کاهش می‌یابد.
سیستم روغن کاری وجود نیروی محرکه مکانیکی در ژنراتور لزوم روغن کاری سیستم را برای کاهش اصطکاک قسمت‌های مختلف دستگاه به وجود می‌آورد.
باطری که به عنوان استارت دستگاه شناخته می‌شود و باید به این نکته توجه شود که همیشه شارژ باشد.
ژنراتور برق سه فاز چیست؟
این نوع از ژنراتور برق انرژی مکانیکی چرخشی را به انرژی الکتریکی سه فاز تبدیل می‌کند. برق تولیدی سه فاز با ولتاژ 400 ولت و 6300 ولت به ترتیب برای کاربردهای کوچک و استفاده در صنایع بزرگ و نیروگاهی مورد بهره برداری قرار می‌گیرد.
ژنراتور برق خانگی و انواع آن
برای تامین نیروی برق در مقیاس خانگی به کار میروند و بر حسب شیوه راه اندازی استارتر دستگاه خود دارای سه نوع هندلی، الکتریکی و اتومات هستند. به ترتیب نیروی اولیه استارتر توسط انرژی مکانیکی، به وسیله باطری و به طور خودکار با سوئیچ اتومات راه اندازی می‌شود.
ژنراتور برق گازی
ژنراتور گازی در این دستگاه گاز LPG یا CNG به عنوان تامین کننده انرژی مکانیکی دستگاه استفاده شده و آن را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند.
ژنراتور برق دیزلی
ژنراتور دیزلی برای کاربرد در مناطقی که به دفعات متعدد و مدت زمان طولانی برق ندارند، مناسب است. در این نوع ژنراتورها انرژی الکتریکی برای مدت زمان طولانی با توان کمتر از 75 درصد تامین می‌شود.
قیمت این محصول بر حسب توان و مشخصات فنی و برند شرکت تولید کننده در حال حاضر از بیش از دو میلیون برای انواع خانگی تا بیش از سیصد میلیون برای محصولاتی با برند معتبر بنز برای مصارف صنعتی و اختصاصی ارزش گزاری شده است.
