بتن آماده چیست و چگونه تولید می‌شود؟

بتن آماده چیست؟

بتن آماده، ترکیبی از ملات و سنگدانه است. ملات شامل سیمان و آب است که لابه لای سنگدانه‌های ریز (ماسه) و درشت (شن) را پوشانده و به این ترکیب انسجام بخشیده است. در واقع سیمان باعث چسبندگی توده بتن می شود. بتن ترکیبی قوی و تطبیق پذیر است که در برابر آب، آتش و تغییرات جوی مقاوم می‌باشد. بتن آماده در مقایسه با سایر اجزای ساختمان از جمله چوب، فلزات، آسفالت و غیره دارای طول عمر بیشتری است.
بتن‌های آماده جهت استفاده در موارد گوناگون دارای رده بندی های متفاوتی هستند. با این حال همه مخلوط‌های بتن آماده باید دارای پایداری یا اسلامپ قابل قبولی باشند. مقاومت بتن بستگی به نسبت سیمان، سنگدانه‌های ریز و درشت، آب و افزودنی‌ها دارد. با این حال نسبت آب به سیمان مهمترین عامل در مقاومت بتن است. هر چه نسبت آب به سیمان کمتر باشد، مقاومت فشاری بتن بیشتر خواهد بود. افزایش آب مصرفی در بتن آماده به منظور روان نمودن بتن، باعث کاهش مقاومت فشاری آن می‌شود.

تجهیزات ساخت بتن

بتونیر: دستگاهی است که دارای مخزن دوار است و عمل ترکیب مواد تشکیل دهنده بتن را انجام می‌دهد. این دستگاه دارای ظرفیت ها و فرم های مختلف است. جهت تولید بتن از بتونیر با سرعت بالا استفاده می‌شود.

ماشین بتن ساز مرکزی: از این ماشین در ساختن بتن با حجم زیاد برای تونل سازی و سد سازی استفاده می‌شود. این ماشین در مرکز تهیه بتن نصب شده و عمل اختلاط را انجام می‌دهد.

تراک میکسر: یک کامیون با یک مخزن دوار حمل بتن است که در حین حمل، عمل اختلاط بتن را انجام می‌دهد. در صورت وجود فاصله بین مرکز بتن سازی و محل تخلیه بتن از تراک میکسر جهت اختلاط و حمل بتن استفاده می‌شود. این نوع کامیون باید به شمارشگر تعداد چرخش مخزن مجهز باشد. سرعت چرخش استاندارد مخزن این نوع کامیون در حدود 12 الی 18 دور در دقیقه است. همچنین حداکثر میزان بتن وارد شده در مخزن نباید بیشتر از 63 درصد ظرفیت مخزن تراک میکسر باشد.
تراک میکسر جهت حمل بتن آماده تا مسافت 40 کیلومتری در مدت زمان حداکثر یک و نیم ساعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بتن آماده چگونه تولید می‌شود؟

بنا بر تعریف، بتن آماده بر اساس استاندارد بتن آماده (سازمان ملی استاندارد ایران)، بتن در حالت خمیری است که به تازگی اختلاط شده و با دارا بودن ویژگی‌های درخواستی خریدار به سه شیوه به خریدار تحویل داده می‌شود:

- نخستین نوع بتن آماده، اختلاط کامل در ایستگاه مرکزی
این نوع بتن آماده با تجهیزات مخلوط کن ثابت، در ایستگاه مرکزی و مطابق با استاندارهای تعریف شده تولید می‌شود. در نهایت قابل انتقال به محل کارگاه‌های عمرانی یا روسازی بتنی راه است.

- دومین نوع بتن آماده، اختلاط ناتمام در ایستگاه مرکزی
این نوع بتن آماده مانند نوع نخست توسط مخلوط کن ثابت در ایستگاه مرکزی مخلوط شده، با این حال عمل اختلاط در کامیون مخلوط کن حمل بتن و در حین حمل کامل می‌شود. در نهایت نیز به محل کارگاه‌های عمرانی یا روسازی بتنی راه تحویل داده می‌شود.

- سومین نوع بتن آماده، اختلاط کامل در مخزن کامیون مخلوط کن حمل بتن
عملیات اختلاط این نوع بتن به طور کامل در مخزن کامیون مخلوط کن حمل بتن و در حین حمل صورت می‌پذیرد. در آخر نیز مانند موارد قبل به محل کارگاه‌های عمرانی یا روسازی بتنی راه تحویل داده می‌شود.

شرایط درخواست

در برگه سفارش خرید بتن باید موارد زیر از سوی خریدار مشخص شده باشد که شامل موارد زیر است:
- حداکثر ابعاد سنگدانه های درشت معین شود.
- میزان روانی بتن آماده یا اسلامپ در خواستی در محل تحویل بتن تعیین گردد.
- درصورتی که بتن با حجم و درصد معینی از حباب هوا سفارش داده شده باشد، باید در محل و قبل از تخلیه بتن در قالب بتن، نمونه برداری شده و مقدار حباب موجود در بتن اندازه گیری شود.
- در صورت درخواست بتن سبک، باید جرم یا وزن مخصوص این نوع بتن آماده، در دو حالت سخت شده در هوای آزاد و سخت شده در گرماخانه تعیین شده باشد.
- در نهایت خریدار باید تعداد دوران مخزن کامیون مخلوط کن حمل بتن از زمان شروع تخلیه را معین کند. در غیر این صورت تولید کننده بتن آماده موظف به تعیین تعداد دوران مخزن کامیون است. همچنین باید پیش از تحویل بتن به خریدار، تعداد دوران مخزن را به وی اعلام کند.

موارد کاربرد بتن

یکی از مهمترین و رایج ترین موارد کاربرد بتن آماده در ساخت بتن مسلح در پی ساختمان ها یا در ساختمان های اسکلت بتنی است. کاربرد دیگر بتن در روسازی راه است. در ساخت راه با روسازی بتنی، از بتن آماده استفاده می‌ شود.
یکی دیگر از کاربردهای بتن که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است، کاربرد بتن به عنوان کفپوش بتنی است. این نوع کفپوش ها به دلیل ظرفیت گرمایی بالای بتن، مقاومت و تنوع در رنگ بتن (به وسیله افزودنی ها) کفپوش‌های مناسبی برای فضای داخلی ساختمان هستند. همچنین به دلیل مقاومت بالا می‌توانند در فضاهای باز و پر ترافیک نیز به کار برده شوند.
از جمله کاربردهای بتن، همچنین می‌ توان از کاربرد آن در اجزای پیش ساخته ساختمان، مانند پله پیش ساخته نام برد. برای نصب پله پیش ساخته و پله گرد بهترین زمان پس از بتن ریزی سقف و پیش از شروع مرحله نازک کاری ساختمان است. در صورتی که اسکلت ساختمان بتنی باشد، بهتر است محل نصب پله پیش ساخته پیش از مرحله بتن ریزی سقف مشخص شود.