دسته بندی ها

عضویت در خبرنامه

عضویت در خبرنامه دکوراسیون داخلی

چهارشنبه سوری و آیین و مراسم مربوط به آن

logo
Sakhtemoon
چهارشنبه سوری و آیین و مراسم مربوط به آن

از مظاهر فرهنگ هر سرزمینی می توان به آداب و سنت های کهن آن دیار اشاره داشت. در این مجال، مختصری در مورد جشن چهارشنبه سوری و آیین های مربوطه سخن می گوییم.


در ایران باستان که شادی و شادمانی جز مهم و جدایی ناپذیر از زندگی مردم بوده است. همچنین از غم و افسردگی به عنوان نیروهای شر و اهریمنی یاد می شده است، جشن ها جایگاهی برجسته و ویژه داشتند. از جشن های کهن ایرانی می توان از نوروز، مهرگان، گاهنبار ها، جشن های ماهیانه که به نام همان ماه خوانده می شد و چهارشنبه سوری نام برد. چهارشنبه سوری همانطور که از نامش پیداست جشن و سوری است که در غروب آخرین سه شنبه سال برگزار می شود که به نام های چهارشنبه آخر سال و چهارشنبه سرخ هم نامیده می شود. پیشینه گرامیداشت آیین چهارشنبه اخر سال نه به قدمت حضور زردشتیان که حتی به روزگاران قبل از آن و به قدمت فلات کهن ایران است. با ساختمون همراه باشید تا دراین باره بیشتر بدانیم.

چهارشنبه سوری و قدمت آن

این رسم تا قبل از پیدایش اسلام در ایران زمین، در روزهای منتهی به پایان سال اجرا می شد. پس از اسلام  آوردن ایرانیان، چون اعراب روز چهارشنبه را نحس می دانستند این جشن مشخصا به شامگاه سه شنبه آخر سال انتقال یافت. در این شب، ایرانیان با افروختن سه کپه آتش ( اشاره به: پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک) یا هفت کوپه آتش ( اشاره به: هفت امشاسپندان یا هفت صفت اهورامزدا ) ضمن گرامیداشت عنصر آتش و خواندن سرودها و اشعاری از قبیل: زردی من از تو سرخی تو از من، شب چهارشنبه آخر ساله زمستون می ره و پشتش بهاره، جشن آتش، جشن شادی، جشن نور، گاه آتش بازی و شام سرور، آتش زرتشت و نور ایزدی، پرتویی از بارگاه سرمدی و... شب را  در جوار آتش به شادی و پای کوبی سپری می کنند. در گذشته، آتش معمولا در نقاط مرتفع شهر یا بر بام خانه ها افروخته می شد و ایرانیان از روی آتش نمی پریدند چرا که آن مقدس می دانستند.

3728

آیین و مراسم چهارشنبه سوری از قدیم تا کنون

از رسوم و آیین های مرتبط با چهارشنبه سوری به قاشق زنی و فال گوش ایستادن مردم در این شب و همچنین شکستن کوزه می توان اشاره کرد. در آیین قاشق زنی، افراد صورت خود را با پارچه یا چادر می پوشانند و بدون اینکه حرفی بزنند با قاشق به کاسه می کوبند، تا اعلام حضور کنند. صاحبخانه برای آنان نقل، آجیل و یا پول می آورد. فلسفه این رسم به این باور ایرانیان برمی گردد که آنان معتقدند در روزهای پایانی سال ارواح نزد خویشاوندان برمی‌گردند تا با آنان تجدید دیدار کنند و برای ارتباط رفتاری با افراد خانوادشان به جای ارتباط کلامی درخواست هدیه دارند.

از رسوم متداول دیگر این شب، به فال‌گوش ایستادن افراد پشت دیوارها یا سرگذرها و چهارراه ها می توان اشاره کرد. که افراد به حرف رهگذران و عابران گوش می دهند و این افراد حرف نیک و بد افراد را به منزله بخت نیک و بد خود می دانند.

در رسم شکستن کوزه، ایرانیان کوزه های قدیمی را به پشت بام می‌بردند و یه زیر می افکندند و کوزه ای تازه جایگزین کوزه قدیمی می شد چرا که معتقد بودند بلاها و قضاها در سال گذشته در کوزه قدیمی انباشته شده و با شکستن آن، خود را از شر این انرژی های بد خلاص می کردند.

همچنین در این شب خانم ها با تدارک شام و فراهم کردن آجیل چهارشنبه سوری افراد خانواده را گرد هم می آورند و مهر و محبت افراد خانواده را حفظ می کنند. فلسفه آجیل چهارشنبه سوری در این است که گذشتگان آخرین دانه های اندوخته شده زمستانی از قبیل تخم هندوانه، تخم کدو، بادام، گردو و ... را روی آتش مقدس بو می دادند و با نمک تبرک می کردند و بر این باور بودند، که خوراندن آن به افراد سبب مهربانی بیشتر و حسد و کینه توزی کمتر در افراد می شود.

3729

رسوم چهارشنبه سوری در شهرهای مختلف ایران

در بیشتر شهرها و روستاهای ایران چهارچوب و اصل این آیین ثابت است و تفاوت ها تنها در جزئیات برگزاری آن است. مثلا در تهران قدیم این جشن با آوردن بوته ها از بیابان همراه بود که همراه آن در کنار برافروختن آتش از فشفشه و ترقه استفاده می شد که البته با بمب ها و ترقه های امروزی بسیار متفاوت بود. در آذربایجان شرقی مردم در این شب روی هم گلاب می پاشند. در آذربایجان غربی مردم به خانه بزرگترین عضو فامیل رفته و حتما آجیلی از هفت نوع دانه تهیه کرده و شخصی که مرادی دارد، تقسیم آجیل را بین دیگر افراد خانواده به عهده می گیرد. در خراسان کوزه ای فراهم کرده درون آن نمک (سمبل شوربختی) و ذغال (سمبل سیاه بختی) و یک سکه می اندازند و دور سر افراد خانواده می گردانند و آخرین نفر از اعضای خانواده آن را از بام به پایین می اندازد. در سیستان و بلوچستان پتویی را گلوله کرده و در آتش می افکنند و معتقدند که با این کار نحس بودن را پایان می دهند. در استان مرکزی مردم ضمن تهیه حلوا و شکرپنیر و توزیع آن بین مردم برای درگذشتگانشان طلب مغفرت می کنند. در مازندران آش هفت ترشی از هفت دانه مختلف حبوبات و هفت نوع سبزی تهیه می شود. در لرستان بوته ها را به هفت قسمت تقسیم می کنند و با فواصل معینی از هم آتش می افروزند. در مغان اردبیل جوانان قبل از سپیده دم به دشت رفته و سوارکاری می کنند و در راه برگشت، زنان از چشمه ها آب آورده به اطراف خانه می پاشند.

3730

چهارشنبه سوری نیز همانند همه جشن های دیگر ایرانی با گستردگی و جامعیت می کوشد تا ضمن گرامی‌داشت عناصر طبیعت و محیط زیست، شادمانی و سرور را در افراد جامعه زنده نگه دارد. هر چند امروزه این جشن مورد انتقاد برخی افراد و شخصیت ها قرار گرفته،  چرا که دستخوش تغییرات و تحریفاتی شده، اما امید است با حفظ و حراست از فرهنگ اصیل ایرانی و عمل به فلسفه وجودی هر آیین در حفظ اصالت آن و گسترش شادمانی در جامعه کوشا باشیم.

با خدمات "ساختمون" آشنا شوید:

وب‌سایت ساختمون مختص تبلیغ انواع کالاهای ساختمانی اعم از کالاهای دکوراسیون داخلی (مانند انواع شومینه و انواع پرده)، انواع درب‌ها (مانند انواع درب داخلی یا درب‌ اتوماتیک شیشه ای و کرکره برقی)، انواع پنجره و توری پنجره (مانند پنجره دوجداره یا پنجره UPVC)، انواع مصالح ساختمانی (مانند چوب، گچ و سیمان، شیشه سکوریت و ...)، انواع سقف (مانند سقف عرشه فولادی و سقف کاذب)، انواع ابزار و یراق و ماشین آلات (ابزار آلات برقی و دستی، قفل، کلید و پیچ و مهره و ...)، انواع کفپوش‌ها (مانند کفپوش بتنی، پارکت و ...)، انواع پله پیش ساخته، پله گرد، انواع نمای ساختمان (مانند نمای کامپوزیت)، انواع پارتیشن و سایر کالاهای ساختمانی است. شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت ساختمون با انواع اقلام ساختمانی مورد نظرتون و با فعالان در این زمینه‌ها آشنا شوید.

تهیه و تدوین توسط تحریریه ساختمون
ارسال دیدگاه یا سوال در مورد این مطلب
 
 
 
 
امتیاز از ۰ رای