یکی از مصالح مناسب برای نمای ساختمان که کاربرد آن روز به روز گسترش می یابد ، سنگ است . سنگ هایی که در نمای خارجی مورد استفاده قرار می گیرند ، باید مقاومت کافی در مقابل عوامل جوی نظیر نور خورشید ، باران ، سرما و گرما و ... داشته باشند .
در نمای سنگی ممکن است فقط یک نوع سنگ به کار رود یا آن که از ترکیبی از سنگ های متنوع استفاده شود یا مصالح دیگر نظیر چوب، فلز و ... همراه با سنگ به کار رود. با یک طرح اولیه مناسب که کلیه شرایط محیطی، فرهنگی، آب و هوایی، زیبایی شناختی و ... را مد نظر قرار دهد، می توان نماهای سنگی بسیار زیبایی در ساختمان خلق نمود.
همواره در نما باید از سنگ های بادوام و با مقاومت بالا در برابر یخ زدگی و شرایط نامساعد جوی و محیطی، با بافت و شکل مطلوب و بدون ترک خوردگی و خلل و فرج استفاده کرد.
علل انتخاب سنگ به عنوان یک مصالح مناسب برای نما به شرح زیر است :
- انعطاف پذیری و قابلیت استفاده بر روی سطوح مختلف
- فراوانی و در دسترس بودن
- عدم تغییر رنگ و جذب گرد و غبار
- مقاومت در برابر عوامل جوی مانند رطوبت، سرما و گرما و نور خورشید
- تنوع در رنگ، طرح و جنس
- اجرای سریع، آسان و تمیز
- عایق حرارت و بی نیاز از زیرسازی
- عمر زیاد (در صورت استفاده مناسب)
- هزینه حفظ و نگهداری نسبتا کم
- قابلیت اجرا بر روی کلیه سطوح
- قابلیت ترمیم آسان
نماهای سنگی دارای انواع مختلفی هستند که عمده این تفاوت ها ناشی از نوع سنگ به کار برده شده است. معمولا در نماها از سنگ های پلاک یا تزیینی و سنگ مصنوعی استفاده می شود. ذیلا به بررسی این سنگ ها و مزایا و معایب آنها می پردازیم.
سنگ پلاک
استفاده از سنگ پلاک در نمای ساختمان در کشور از زمان های قدیم متداول بوده است. اما استفاده گسترده از آن حدود 80 سال پیش با ورود اولین کارخانه تولید ماشینی سنگ پلاک در مشهد معمول شد.
برای تولید این نوع سنگ، قطعات بزرگ سنگ را از معدن سنگ استخراج می کنند و پس از حمل به کارخانه سنگبری، در ابعاد مختلف و ضخامت های 1 تا 5 سانتیمتر می برند و صیقل می دهند.
نکته مهمی که باید همواره مد نظر داشت، این است که در صورت استفاده از سنگ پلاک، باید از آن در برابر رطوبت، یخبندان و سایر عوامل جوی محافظت نمود. ضمنا با استفاده از یکی از روش های زیر باید سنگ ها را کاملا به سطح زیرین محکم کرد :
- لقمه گذاری
- نصب سیم و اسکوپ یا قلاب برای اتصال بهتر و محکم تر
- پیچ و رول پلاک کردن
سنگ تزیینی
سنگ تزئینی همان سنگ طبیعی است که پس از برش، سائیده شدن و صیقل کاری در نماهای داخلی و خارجی ساختمان ها استفاده می شود. سنگ های تزیینی به یکی از گروه های سنگ آذرین، دگرگونی و یا رسوبی تعلق دارند.
و شامل انواع مرمر، مرمریت، تراورتن، چینی، کنگلومرا، ماسه سنگ، گرانیت، دیوریت، سینیت، گابرو و غیره می باشند.
سنگ مصنوعی
یکی از مهم ترین تحولات علمی در زمینه صنعت سنگ در یک قرن گذشته، ترکیب عناصر و مواد معدنی با یکدیگر و تولید مواد جدید ترکیبی تحت عنوان کامپوزیت است. از سوی دیگر، ترکیب مواد طبیعی با مواد پلیمری منجر به تولید سنگ های مصنوعی ویژه با کارکردهای متنوع شده است. از مهمترین خواص سنگهای مصنوعی می توان موارد زیر را برشمرد :
- اسکوب سرخود است. لذا برخلاف سنگ های طبیعی در اثر عوامل جوی و عدم چسبندگی از بدنه ساختمان جدا نمی شود. یکی از معایب عمده سنگ طبیعی، همین جدا شدن تدریجی از نمای ساختمان است.
- مقاومت بالا در برابر عوامل طبیعی
- تنوع در رنگ و طرح با قابلیت اجرای طرح های مختلف و دلخواه
- استحکام و انسجام بالا
- نصب راحت و بدون دردسر
- عدم محدودیت در ابعاد تولیدی
- مقاومت (کششی و فشاری) بالاتر از سنگ های طبیعی
- سبک تر از سنگ های طبیعی (وزن مخصوص 1100 تا 1300 کیلوگرم بر متر مکعب) است. همین امر سبب کم شدن وزن ساختمان و کاهش نیروهای جانبی ناشی از زلزله می شود.
- قابلیت جذب آب در حد صفر
مشخصات کلی سنگ انتخابی برای مصارف ساختمانی
- در برابر وزش باد، یخبندان، تغییرات دما و جریان آب (در صورت وجود) و کلیه عوامل فرسایشی دیگر مقاومت کند.
- در برابر محیط های شیمیایی، اسیدی و قلیایی و اکسیداسیون مقاوم باشد.
- مقاومت فشاری برای قطعات سنگ باربر نباید از 150 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع کمتر باشد.
- در مقابل سایش مقاوم باشد.
- سنگ ساختمانی باید آب زیاد جذب کند، لذا نباید :
- در آب متلاشی یا حل شود.
- تمام یا قسمتی از آن بیش از 8 درصد وزن خود آب بمکد.
- سنگ ساختمانی نباید آلوده به مواد طبیعی و مصنوعی باشد.
- عاری از هر گونه خلل و فرج باشد.
- پوسیدگی نداشته باشد.
- بافت سنگ باید سالم باشد، یعنی شیار، ترک و رگه های سست نداشته باشد (کرمو نباشد).
- یکدست، یکنواخت و همگن باشد.
